Panchastikay Sangrah-Hindi (English transliteration). Gatha: 114.

< Previous Page   Next Page >


Page 172 of 264
PDF/HTML Page 201 of 293

 

] panchAstikAyasangrah
[bhagavAnashrIkundakunda

172

ekendriyANAn chaitanyAstitve draShTAntopanyAsoyam.
anDAntarlInAnAn, garbhasthAnAn, mUrchchhitAnAn cha buddhipUrvakavyApArAdarshanepi yen prakAreN jIvatvan

nishchIyate, ten prakAreNaikendriyANAmapi, ubhayeShAmapi buddhipUrvakavyApArAdarshanasya samAn–tvAditi.. 113..

sambukkamAduvAhA sankhA sippI apAdagA ya kimI.
jANanti rasan phAsan je te beindiyA
jIvA.. 114..

shambUkamAtRuvAhA shangkhA shuktayopAdakA cha kRumaya.
jAnanti rasan sparshan ye te dvIndriyA jIvA.. 114..

dvIndriyaprakArasUchaneyam. -----------------------------------------------------------------------------

anDemen rahe hue, garbhamen rahe hue aur mUrchhA pAe hue [prANiyonn] ke jIvatvakA, unhen buddhipUrvak vyApAr nahIn dekhA jAtA tathApi, jis prakAr nishchay kiyA jAtA hai, usI prakAr ekendriyonke jIvatvakA bhI nishchay kiyA jAtA hai; kyonki donommen buddhipUrvak vyApArakA adarshan samAn hai.

bhAvArtha– jis prakAr garbhasthAdi prANiyommen, IhApUrvak vyavahArakA abhAv hone par bhI, jIvatva hai hI, usI prakAr ekendriyommen bhI, IhApUrvak vyavahArakA abhAv hone par bhI, jIvatva hai hI aisA Agam, anumAn ityAdise nishchit kiyA jA sakatA hai.

yahAn aisA tAtparya grahaN karanA ki–jIv paramArthese svAdhIn ananta gnAn aur saukhya sahit hone par bhI agnAn dvArA parAdhIn indriyasukhamen Asakta hokar jo karma bandha karatA hai usake nimittase apaneko ekendriy aur dukhI karatA hai.. 113..

gAthA 114

anvayArtha– [shambUkamAtRuvAhA] shambUk, mAtRuvAh, [shangkhA] shankh, [shuktaya] sIp [cha] aur [apAdakA kRumaya] pag rahit kRumi–[ye] jo ki [rasan sparshan] ras aur sparshako [jAnanti] jAnate hain [te] ve–[dvIndriyA jIvA] dvIndriy jIv hain.

TIkA– yah, dvIndriy jIvonke prakArakI sUchanA hai. -------------------------------------------------------------------------- adarshan = draShTigochar nahIn honA.

shambUk, chhIpo, mAtRuvAho, shankh, kRumi pag–vagaranA
–je jANatA rasasparshane, te jIv dvIndriy jANavA. 114.