kahAnajainashAstramAlA] navapadArthapUrvak–mokShamArgaprapanchavarNan
uktajIvaprapanchopasanhAroyam.
ete hyuktaprakArA sarve sansAriNo dehapravIchArA, adehapravIchArA bhagavanta siddhA shuddhA jIvA. tatra dehapravIchAratvAdekaprakAratvepi sansAriNo dviprakArA bhavyA abhavyAshcha. te shuddha– svarUpopalambhashaktisadbhAvAsadbhAvAbhyAn pAchyApAchyamudgavadabhidhIyant iti.. 120..
jan havadi tesu NANan jIvo tti ya tan parUventi.. 121..
yadbhavati teShu gnAnan jIv iti cha tatprarUpayanti.. 121..
----------------------------------------------------------------------------- [sansAriNA] sansArI [bhavyA abhavyA cha] bhavya aur abhavya aise do prakArake hain.
TIkA– yah ukta [–pahale kahe gaye] jIvavistArakA upasanhAr hai.
jinake prakAr [pahale] kahe gaye aise yah samasta sansArI dehamen vartanevAle [arthAt dehasahit] hain; dehamen nahIn vartanevAle [arthAt deharahit] aise siddhabhagavanta hain– jo ki shuddha jIv hai. vahAn, dehamen vartanekI apekShAse sansArI jIvonkA ek prakAr hone par bhI ve bhavya aur abhavya aise do prakArake hain. ‘1pAchya’ aur ‘2apAchya’ mUngakI bhAnti, jinamen shuddha svarUpakI 3upalabdhikI shaktikA sadbhAv hai unhen ‘bhavya’ aur jinamen shuddha svarUpakI upalabdhikI shaktikA asadbhAv hai unhen ‘abhavya’ kahA jAtA hain .. 120..
anvayArtha– [na hi indriyANi jIvA] [vyavahArase kahe jAnevAle ekendriyAdi tathA pRithvIkAyikAdi ‘jIvon’men] indriyAn jIv nahIn hai aur [ShaTprakArA pragnaptA kAyA puna] chhah --------------------------------------------------------------------------
chhe temanAmAn gnAn je bas te ja jIv nirdiShTa chhe. 121.
1. pAchya = pakaneyogya; randhaneyogya; sIjhane yogya; korA na ho aisA.
2. apAchya = nahIn pakaneyogya; randhane–sIjhanekI yogyatA rahit; korA.
3. upalabdhi = prApti; anubhava.