Panchastikay Sangrah-Hindi (English transliteration). Gatha: 121.

< Previous Page   Next Page >


Page 179 of 264
PDF/HTML Page 208 of 293

 

kahAnajainashAstramAlA] navapadArthapUrvak–mokShamArgaprapanchavarNan

[
179

uktajIvaprapanchopasanhAroyam.

ete hyuktaprakArA sarve sansAriNo dehapravIchArA, adehapravIchArA bhagavanta siddhA shuddhA jIvA. tatra dehapravIchAratvAdekaprakAratvepi sansAriNo dviprakArA bhavyA abhavyAshcha. te shuddha– svarUpopalambhashaktisadbhAvAsadbhAvAbhyAn pAchyApAchyamudgavadabhidhIyant iti.. 120..

Na hi indiyANi jIvA kAyA puN chhappayAr paNNattA.
jan havadi tesu NANan jIvo tti ya tan parUventi.. 121..

na hIndriyANi jIvA kAyA puna ShaTprakArA pragnaptA.
yadbhavati teShu gnAnan jIv iti cha tatprarUpayanti.. 121..

----------------------------------------------------------------------------- [sansAriNA] sansArI [bhavyA abhavyA cha] bhavya aur abhavya aise do prakArake hain.

TIkA– yah ukta [–pahale kahe gaye] jIvavistArakA upasanhAr hai.

jinake prakAr [pahale] kahe gaye aise yah samasta sansArI dehamen vartanevAle [arthAt dehasahit] hain; dehamen nahIn vartanevAle [arthAt deharahit] aise siddhabhagavanta hain– jo ki shuddha jIv hai. vahAn, dehamen vartanekI apekShAse sansArI jIvonkA ek prakAr hone par bhI ve bhavya aur abhavya aise do prakArake hain. ‘1pAchya’ aur ‘2apAchya’ mUngakI bhAnti, jinamen shuddha svarUpakI 3upalabdhikI shaktikA sadbhAv hai unhen ‘bhavya’ aur jinamen shuddha svarUpakI upalabdhikI shaktikA asadbhAv hai unhen ‘abhavya’ kahA jAtA hain .. 120..

gAthA 121

anvayArtha– [na hi indriyANi jIvA] [vyavahArase kahe jAnevAle ekendriyAdi tathA pRithvIkAyikAdi ‘jIvon’men] indriyAn jIv nahIn hai aur [ShaTprakArA pragnaptA kAyA puna] chhah --------------------------------------------------------------------------

re! indriyo nahi jIv, ShaDvidh kAy paN nahi jIv chhe;
chhe temanAmAn gnAn je bas te ja jIv nirdiShTa chhe. 121.

1. pAchya = pakaneyogya; randhaneyogya; sIjhane yogya; korA na ho aisA.
2. apAchya = nahIn pakaneyogya; randhane–sIjhanekI yogyatA rahit; korA.
3. upalabdhi = prApti; anubhava.