Panchastikay Sangrah-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 198 of 264
PDF/HTML Page 227 of 293

 

] panchAstikAyasangrah
[bhagavAnashrIkundakunda

prashastarAgasvarUpAkhyAnametat.

arhatsiddhasAdhuShu bhakti, dharme vyavahArachAritrAnuShThAne vAsanApradhAnA cheShTA, -----------------------------------------------------------------------------

TIkA– yah, prashasta rAgake svarUpakA kathan hai.

1arhanta–siddha–sAdhuonke prati bhakti, dharmamen–vyavahArachAritrake 2anuShThAnamen– 3bhAvanApradhAn cheShTA aur guruonkA–AchAryAdikA–rasikabhAvase 4anugaman, yah ‘prashasta rAg’ hai kyonki usakA viShay prashasta hai. --------------------------------------------------------------------------

[nirdoSh paramAtmAse pratipakShabhUt aise Arta–raudradhyAnon dvArA upArjit jo gnAnAvaraNAdi prakRitiyAn unakA,

rAgAdivikalparahit dharma–shukladhyAnon dvArA vinAsh karake, jo kShudhAdi aThArah doSh rahit aur kevalagnAnAdi
ananta chatuShTay sahit hue, ve arhanta kahalAte hain.

laukik anjanasiddha Adise vilakShaN aise jo gnAnAvaraNAdi–aShTakarmake abhAvase samyaktvAdi–aShTaguNAtmak

hain aur lokAgramen basate hain, ve siddha hain.

vishuddha gnAnadarshan jisakA svabhAv hai aise AtmatattvakI nishchayaruchi, vaisI hI gnapti, vaisI hI nishchal–

anubhUti, paradravyakI ichchhAke parihArapUrvak usI Atmadravyamen pratapan arthAt tapashcharaN aur svashaktiko gope
binA vaisA hI anuShThAn–aise nishchayapanchAchArako tathA usake sAdhak vyavahArapanchAchArako–ki jisakI vidhi
AchArAdishAstrommen kahI hai usee–arthAt ubhay AchArako jo svayam Acharate hai aur dUsaronko usakA AcharaN
karAte hain, ve AchArya hain.

pAnch astikAyommen jIvAstikAyako, chhah dravyommen shuddhajIvadravyako, sAt tattvomen shuddhajIvatattvako aur nav

padArthommen shuddhajIvapadAthakoe jo nishchayanayase upAdey kahate hain tathA bhedAbhedaratnatrayasvarUp mokShamArgakI prarUpaNA
karate hain aur svayam bhAte [–anubhav karate ] hain, ve upAdhyAy hain.

nishchay–chaturvidh–ArAdhanA dvArA jo shuddha AtmasvarUpakI sAdhanA karate hain, ve sAdhu hain.]

198

1. arhanta–siddha–sAdhuommen arhanta, siddha, AchArya, upAdhyAy aur sAdhu pAnchonkA samAvesh ho jAtA hai kyonki ‘sAdhuon’men AchArya, upAdhyAy aur sAdhu tInakA samAvesh hotA hai.

2. anuShThAn = AcharaN; AcharanA; amalamen lAnA.

3. bhAvanApradhAn cheShTA = bhAvapradhAn pravRutti; shubhabhAvapradhAn vyApAra.

4. anugaman = anusaraN; AgnAnkitapanA; anukUl vartana. [guruonke prati rasikabhAvase
(ullAsase, utsAhase) AgnAnkit vartanA vah prashasta rAg hai.]