Panchastikay Sangrah-Hindi (English transliteration). Gatha: 137.

< Previous Page   Next Page >


Page 199 of 264
PDF/HTML Page 228 of 293

 

kahAnajainashAstramAlA] navapadArthapUrvak–mokShamArgaprapanchavarNan

[
199

gurUNAmAchAryAdInAn rasikatvenAnugamanam–eSha prashasto rAga prashastaviShayatvAt. ayan hi sthUlalakShyatayA kevalabhaktipradhAnasyAgnAnino bhavati. uparitanabhUmikAyAmalabdhAspadasyAsthAn– rAganiShedhArthan tIvrarAgajvaravinodArthan vA kadAchijgnAninopi bhavatIti.. 136..

tisidan va bhukkhidan vA duhidan daTThUN jo du duhidamaNo.
paDivajjadi tan kivayA tassesA hodi
aNukampA.. 137..

tRuShitan bubhukShitan vA dukhitan draShTavA yastu dukhitamanA.
pratipadyate tan kRupayA tasyaiShA bhavatyanukampA.. 137..

-----------------------------------------------------------------------------

yah [prashasta rAg] vAstavamen, jo 1sthUl–lakShyavAlA honese keval bhaktipradhAn hai aise

agnAnIko hotA hai; uchcha bhUmikAmen [–uparake guNasthAnommen] sthiti prApta na kI ho tab, 2asthAnakA rAg rokaneke hetu athavA tIvra rAgajvar haThAneke hetu, kadAchit gnAnIko bhI hotA hai.. 136..

gAthA 137

anvayArtha– [tRuShitan] tRuShAtur, [bubhukShitan] kShudhAtur [vA] athavA [dukhitan] dukhIko [draShTavA]

dekhakar [ya tu] jo jIv [dukhitamanA] manamen dukh pAtA huA [tan kRupayA pratipadyate] usake prati karuNAse vartatA hai, [tasya eShA anukampA bhavati] usakA vah bhAv anukampA hai.

TIkA– yah, anukampAke svarUpakA kathan hai.

kisI tRuShAdidukhase pIDit prANIko dekhakar karuNAke kAraN usakA pratikAr [–upAy] karane kI ichchhAse chittamen AkulatA honA vah agnAnIkI anukampA hai. gnAnIkI anukampA to, nIchalI bhUmikAmen viharate hue [–svayam nIchale guNasthAnommen vartatA ho tab], janmArNavamen nimagna jagatake -------------------------------------------------------------------------


dukhit, tRuShit vA kShudhit dekhI dukh pAmI man viShe
karuNAthI varte jeh, anukampA sahit te jIv chhe. 137.

1. agnAnIkA lakShya [–dhyey] sthUl hotA hai isaliye use keval bhaktikI hI pradhAnatA hotI hai.

2. asthAnakA = ayogya sthAnakA, ayogya viShayakI orakA ; ayogya padArthonkA avalamban lene vAlA.