Panchastikay Sangrah-Hindi (English transliteration). Nirjara padarth ka vyakhyan Gatha: 144.

< Previous Page   Next Page >


Page 207 of 264
PDF/HTML Page 236 of 293

 

kahAnajainashAstramAlA] navapadArthapUrvak–mokShamArgaprapanchavarNan

[
207

ath nirjarApadArthavyAkhyAnam.

samvarajogehin judo tavehin jo chiTThade bahuvihehin.
kammANan NijjaraNan bahugANan
kuNadi so Niyadan.. 144..

samvarayogAbhyAn yuktastapobhiryashcheShTate bahuvidhai.
karmaNAn nirjaraNan bahukAnAn karoti sa niyatam.. 144..

nirjarAsvarUpAkhyAnametat.

shubhAshubhapariNAmanirodha samvara, shuddhopayogo yoga. tAbhyAn yuktastapobhiranashanAvamaudarya– vRuttiparisankhyAnarasaparityAgaviviktashayyAsanakAyakleshAdibhedAdbahiranggai prAyashchittavinayavaiyAvRuttya– svAdhyAyavyutsargadhyAnabhedAdantaranggaishcha bahuvidhairyashcheShTate sa khalu -----------------------------------------------------------------------------

ab nirjarApadArthakA vyAkhyAn hai.

gAthA 144

anvayArtha– [samvarayogAbhyAm yukta] samvar aur yogase [shuddhopayogase] yukta aisA [ya] jo

jIv [bahuvidhai tapobhi cheShTate] bahuvidh tapon sahit pravartatA hai, [sa] vah [niyatam] niyamase [bahukAnAm karmaNAm] anek karmonkI [nirjaraNan karoti] nirjarA karatA hai.

TIkA– yah, nirjarAke svarUpakA kathan hai.

samvar arthAt shubhAshubh pariNAmakA nirodh, aur yog arthAt shuddhopayog; unase [–samvar aur yogase] yukta aisA jo [puruSh], anashan, avamaudarya, vRuttiparisankhyAn, rasaparityAg, viviktashayyAsan tathA kAyakleshAdi bhedomvAle bahirang tapon sahit aur prAyashchitta, vinay, vaiyAvRuttya, svAdhyAy, vyutsarga aur dhyAn aise bhedomvAle antarang tapon sahit–is prakAr bahuvidh 1tapon sahit -------------------------------------------------------------------------

1. jis jIvako sahajashuddhasvarUpake pratapanarUp nishchay–tap ho us jIvake, haTh rahit vartate hue anashanAdisambandhI bhAvonko tap kahA jAtA hai.
usamen vartatA huA shuddhirUp ansh vah nishchay–tap hai aur
shubhapanerUp anshako vyavahAr–tap kahA jAtA hai. [mithyAdraShTiko nishchay–
tap nahIn hai isaliye usake anashanAdisambandhI shubh bhAvonko vyavahAr–tap bhI nahIn kahA jAtA ; kyonki jahAn
yathArtha tapakA sadbhAv hI nahIn hai, vahAn un shubh bhAvommen Arop kisakA kiyA jAve?]

je yog–samvarayukta jIv bahuvidh tapo sah pariName,
tene niyamathI nirjarA bahu karma kerI thAy chhe. 144.