Panchastikay Sangrah-Hindi (English transliteration). Gatha: 167.

< Previous Page   Next Page >


Page 244 of 264
PDF/HTML Page 273 of 293

 

] panchAstikAyasangrah
[bhagavAnashrIkundakunda

puNyan badhnAti, na khalu sakalakarmakShayamArabhate. tata sarvatra rAgakaNikApi pariharaNIyA parasamayapravRuttinibandhanatvAditi.. 166..

jassa hidaeNumettan vA paradavvamhi vijjade rAgo.
so Na vijANadi samayan sagassa savvAgamadharo vi.. 167..

yasya hRudayeNumAtro vA paradravye vidyate rAga.
sa na vijAnAti samayan svakasya sarvAgamadharopi.. 167..

svasamayopalambhAbhAvasya rAgaikahetutvadyotanametat. yasya khalu rAgareNukaNikApi jIvati hRudaye na nAm sa samastasiddhAntasindhupAragopi niruparAgashuddhasvarUpan svasamayan chetayate. ----------------------------------------------------------------------------- puNya bAndhatA hai, parantu vAstavamen sakal karmakA kShay nahIn karatA. isaliye sarvatra rAgakI kaNikA bhI pariharaneyogya hai, kyonki vah parasamayapravRuttikA kAraN hai.. 166..

gAthA 167

anvayArtha– [yasya] jise [paradravye] paradravyake prati [aNumAtra vA] aNumAtra bhI [leshamAtra bhI [rAga] rAg [hRudaye vidyate] hRudayamen vartatA hai [sa] vah, [sarvAgamadhara api] bhale sarvaAgamadhar ho tathApi, [svakasya samayan na vijAnAti] svakIy samayako nahIn jAnatA [–anubhav nahIn karatA].

TIkA– yahAn, svasamayakI upalabdhike abhAvakA, rAg ek hetu hai aisA prakAshit kiyA hai [arthAt svasamayakI prAptike abhAvakA rAg hI ek kAraN hai aisA yahAn darshAyA hai]. jise rAgareNukI kaNikA bhI hRudayamen jIvit hai vah, bhale samasta siddhAntasAgarakA pArangat ho tathApi, niruparAg– shuddhasvarUp svasamayako vAstavamen nahIn chetatA [–anubhav nahIn karatA].

1

-------------------------------------------------------------------------

aNumAtra jene hRudayamAn paradravya pratye rAg chhe,
ho sarvaAgamadhar bhale jANe nahIn svak–samayane. 167.

244

1. niruparAg–shuddhasvarUp = uparAgarahit [–nirvikAr] shuddha jisakA svarUp hai aisA.