
tatra jIvA pudgalA dharmAdharmau AkAshamiti teShAn visheShasangnA anvarthA pratyeyA.
vasthitatvAdavaseyam. astitve niyatAnAmapi na teShAmanyamayatvam, yataste sarvadaivAnanya–mayA
AtmanirvRuttA. ananyamayatvepi teShAmastitvaniyatatvan nayaprayogAt. dvau hi nayau bhagavatA praNItau–
dravyArthika paryAyArthikashcha. tatra na khalvekanayAyattAdeshanA kintu tadubhayAyatA. tata
paryAyArthAdeshAdastitve svata kathanchidbhinnapi vyavasthitA dravyArthAdeshAtsvayamev santa satonanyamayA
bhavantIti. kAyatvamapi teShAmaNumahattvAt. aNavotra pradeshA mUrtomUrtAshcha nirvibhAgAnshAstai
mahAntoNumahAnta pradeshaprachayAtmakA iti siddhan teShAn kAyatvam. aNubhyAn. mahAnta iti vyatpattyA
TIkA– yahAn [is gAthAmen] pAnch astikAyonkI visheShasangnA, sAmAnya visheSh–astitva tathA
[jisaprakAr bartanamen rahanevAlA ghI bartanase anyamay hai usIprakAr] astitvase anyamay nahIn hai;
kyonki ve sadaiv apanese niShpanna [arthAt apanese sat] honeke kAraN [astitvase] ananyamay hai
[jisaprakAr agni uShNatAse ananyamay hai usIprakAr]. ‘astitvase ananyamay’ hone par bhI unakA
‘astitvamen niyatapanA’ nayaprayogase hai. bhagavAnane do nay kahe hai – dravyArthik aur paryAyArthika. vahAn
kathan ek nayake AdhIn nahIn hotA kintu un donon nayonke AdhIn hotA hai. isaliye ve
paryAyArthik kathanase jo apanese kathanchit bhinna bhI hai aise astitvamen vyavasthit [nishchit sthit] hain
aur dravyArthik kathanase svayamev sat [–vidyamAn] honeke kAraN astitvase ananyamay hain.