Panchastikay Sangrah-Hindi (English transliteration). Gatha: 5.

< Previous Page   Next Page >


Page 13 of 264
PDF/HTML Page 42 of 293

 

background image
kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–panchAstikAyavarNan
[
13
jesin atthi sahAo guNehin sah pajjaehin vivihehin.
te honti atthikAyA NippiNNan jehin taillukkan.. 5..
yeShAmasti svabhAva guNai sah Naryayairvividhai.
te bhavantyastikAyA niShpannan yaistrailokyam.. 5..
-----------------------------------------------------------------------------
punashcha, yah pAnchon dravya kAyatvavAle hain kAraN kyonki ve aNumahAn hai. ve aNumahAn
kisaprakAr hain so batalAte hain––‘aNumahAnta’ kI vyutpatti tIn prakArase hai [1] aNubhi mahAnta
aNumahAnta arthAt jo bahu pradeshon dvArA [– do se adhik pradeshon dvArA] baDe hon ve aNumahAn hain.
is vyutpattike anusAr jIv, dharma aur adharma asankhyapradeshI honese aNumahAn hain; AkAsh anantapradeshI
honese aNumahAn hai; aur tri–aNuk skandhase lekar anantANuk skandh takake sarva skandha bahupradeshI
honese aNumahAn hai. [2] aNubhyAm mahAnta aNumahAnta arthAt jo do pradeshon dvArA baDe hon ve
aNumahAn hain. is vyutpattike anusAr dvi–aNuk skandh aNumahAn hain. [3] aNavashcha mahAntashcha
aNumahAnta arthAt jo aNurUp [–ek pradeshI] bhI hon aur mahAn [anek pradeshI] bhI hon ve
aNumahAn hain. is vyutpattike anusAr paramANu aNumahAn hai, kyonki vyakti–apekShAse ve ekapradeshI hain
aur shakti–apekShAse anekapradeshI bhI [upachArase] hain. isaprakAr uparyukta pAnchon dravya aNumahAn
honese kAyatvavAle hain aisA siddha huA.

kAlANuko astitva hai kintu kisI prakAr bhI kAyatva nahIn hai, isaliye vah dravya hai kintu
astikAy nahIn hai.. 4..
gAthA 5
anvayArtha– [yeShAm] jinhen [vividhai] vividh [guNai] guNon aur [paryayai] paryAyonke [–
pravAhakramanake tathA vistArakramake anshonke] [sah] sAth [svabhAva] apanatva [asti] hai [te] ve
[astikAyA bhavanti] astikAy hai [yai] ki jinase [trailokyam] tIn lok [niShpannam] niShpanna
hai.
--------------------------------------------------------------------------
paryAyen = [pravAhakramake tathA vistArakramake] nirvibhAg ansha. [pravAhakramake ansh to pratyek dravyake hote hain,
kintu vistArakramake ansh astikAyake hI hote hain.]
vidhavidh guNo ne paryayo sah je annayapaNun dhare
te astikAyo jANavA, trailokyarachanA je vaDe. 5.