kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–panchAstikAyavarNan
bhavatItyekapadArthasthitatvan sarvapadArtha sthitAyA. pratiniyataikarUpAbhirev sattAbhi pratiniyataikarUpatvan vastUnAn bhavatItyekarUpatvan savishvarUpAyA pratiparyAyaniyatAbhirev sattAbhi pratiniyataikaparyAyANAmAnantyan bhavatItyekaparyAy–tvamanantaparyAyAyA. iti sarvamanavadyan sAmAnyavisheShaprarUpaNapravaNanayadvayAyattatvAttaddeshanAyA.. 8..
----------------------------------------------------------------------------- ‘sarvapadArthasthit’ hai vahI yahAn kahI huI avAntarasattArUp bhI honese ‘ekapadArthasthit’ bhI hai.] [5] pratinishchit ek–ek rUpavAlI sattAon dvArA hI vastuonkA pratinishchit ek ekarUp hotA hai isaliye savishvarUp [sattA] ko ekarUpapanA hai [arthAt jo sAmAnyavisheShAtmak sattA mahAsattArUp honese ‘savishvarUp’ hai vahI yahAn kahI huI avAntarasattArUp bhI honese ‘ekarUp’ bhI hai]. [6] pratyek paryAyamen sthit [vyaktigat bhinna–bhinna] sattAon dvArA hI pratinishvit ek–ek paryAyonkA anantapanA hotA hai isaliye anantaparyAyamay [sattA] ko ekaparyAyamayapanA hai [arthAt jo sAmAnyavisheShAtmak sattA mahAsattArUp honese ‘anantaparyAyamay’ hai vahI yahAn kahI huI avAntarasattArUp bhI honese ‘ekaparyAyamay’ bhI hai].
isaprakAr sab niravadya hai [arthAt Upar kahA huA sarva svarUp nirdoSh hai, nirbAdh hai, kinchit virodhavAlA nahIn hai] kyonki usakA [–sattAke svarUpakA] kathan sAmAnya aur visheShake prarUpaN kI or Dhalate hue do nayonke AdhIn hai.
bhAvArtha– sAmAnyavisheShAtmak sattAke do pakSha hain–– ek pakSha vah mahAsattA aur dUsarA pakSha vah avAntarasattA. [1] mahAsattA avAntarasattArUpase asattA haie aur avAntarasattA mahAsattArUpase asattA haie; isaliye yadi mahAsattAko ‘sattA’ kahe to avAntarasattAko ‘asattA’ kahA jAyagA. [2] mahAsattA utpAd, vyay aur dhrauvya aise tIn lakShaNavAlI hai isaliye vah ‘trilakShaNA’ hai. vastuke utpanna honevAle svarUpakA utpAd hI ek lakShaN hai, naShTa honevAle svarUpakA vyay hI ek lakShaN hai aur dhruv rahanevAle svarUpakA dhrauvya hI ek lakShaN hai isaliye un tIn svarUpommense pratyekakI avAntarasattA ek hI lakShaNavAlI honese ‘atrilakShaNA’ hai. [3] mahAsattA samasta padArthasamUhamen ‘sat, sat, sat’ aisA samAnapanA darshAtI hai isaliye ek haie. ek vastukI svarUpasattA anya kisI vastukI svarUpasattA nahIn hai, isaliye jitanI vastuen utanI svarUpasattAen; isaliye aisI svarUpasattAen athavA avAntarasattAen ‘anek’ hain.