Panchastikay Sangrah-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 40 of 264
PDF/HTML Page 69 of 293

 

] panchAstikAyasangrah
[bhagavAnashrIkundakunda

atra sadasatoravinAshAnutpAdau sthitipakShatvenopanyastau.

yadi hi jIvo ya ev mriyate sa ev jAyate, ya ev jAyate sa ev mriyate, tadaivan sato vinAshosat utpAdashcha nAstIti vyavatiShThate. yattu devo jAyate manuShyo mriyate iti vyapadishyate tadavadhRutakAladevamanuShyatvaparyAyanirvartakasya devamanuShyagatinAmnastanmAtratvAdaviruddham. yathA hi mahato veNudaNDasyaikasya kramavRuttInyane kAi parvANyAtmIyAtmIyapramANAvachchhinnatvAt parvAntaramagachchhanti svasthAneShu bhAvabhAjji parasthAneShvabhAvabhAjji bhavanti, veNudaNDastu sarveShvapi parvasthAneShu bhAvabhAgapi parvAntarasambandhen parvAntarasambandhAbhAvAdabhAvabhAgbhavati; tathA niravadhitri–kAlAvasthAyino jIvadravyasyaikasya kramavRuttayoneke manuShyatvAdiparyAyA AtmIyAtmIyapramANA–vachchhinnatvAt paryAyAntaramagachchhanta svasthAneShu bhAvabhAja parasthAneShvabhAvabhAjo bhavanti, jIvadravyan tu sarvaparyAyasthAneShu bhAvabhAgapi paryAyAntarasambandhen paryAyAntarasambandhAbhAvAdabhAvabhAgbhavati..19.. -----------------------------------------------------------------------------

TIkA– yahAn satkA avinAsh aur asatkA anutpAd dhruvatAke pakShase kahA hai [arthAt dhruvatAkI apekShAse satkA vinAsh yA asatkA utpAd nahIn hotA–– aisA is gAthAmen kahA hai].

yadi vAstavamen jo jIv maratA hai vahI janmatA hai, jo jIv janmatA hai vahI maratA hai, to isaprakAr satkA vinAsh aur asatkA utpAd nahIn hai aisA nishchit hotA hai. aur ‘dev janmatA haie aur manuShya maratA hai’ aisA jo kahA jAtA hai vah [bhI] aviruddha hai kyonki maryAdit kAlakI devatvaparyAy aur manuShyatvaparyAyako rachane vAle devagatinAmakarma aur manuShyagatinAmakarma mAtra utane kAl jitane hI hote hain. jisaprakAr ek baDe bAnsake krramavartI anek 1parva apane–apane mApamen maryAdit honese anya parvamen na jAte hue apane–apane sthAnommen bhAvavAle [–vidyamAn] hain aur par sthAnommen abhAvavAle [–avidyamAn] hain tathA bAns to samasta parvasthAnommen bhAvavAlA honepar bhI anya parvake sambandha dvArA anya parvake sambandhakA abhAv honese abhAvavAlA [bhI] hai; usIprakAr niravadhi trikAl sthit rahanevAle ek jIvadravyakI kramavartI anek manuShyatvAdiparyAy apane–apane mApamen maryAdit honese anya paryAyamen na jAtI huI apane–apane sthAnommen bhAvavAlI hain aur par sthAnommen abhAvavAlI hain tathA jIvadravya to sarvaparyAyasthAnomen bhAvavAlA hone par bhI anya paryAyake sambandha dvArA anya paryAyake sambandhakA abhAv honese abhAvavAlA [bhI] hai. --------------------------------------------------------------------------

1. parva=ek gAnThase dUsarI gAnTh takakA bhAg; pora.

40