kahAnajainashAstramAlA] ShaDdravya–panchAstikAyavarNan
cha vikArapUrvakAnubhavAbhAvAdaupAdhikasukhadukhapariNAmAnAn bhoktRutvochchheda. idamev chAnAdivivartakhedavichchhittisusthitAnantachaitanyasyAtmana svatantrasvarUpAnubhUtilakShaNasukhasya bhoktRu– tvamiti.. 28..
pappodi suhamaNantan avvAbAdhan sagamamuttan.. 29..
prApnoti sukhamanantamavyAbAdhan svakamamUrtam.. 29..
----------------------------------------------------------------------------- jisakA ananta chaitanya susthit huA hai aise AtmAko svatantrasvarUpAnubhUtilakShaN sukhakA [–svatantra svarUpakI anubhUti jisakA lakShaN hai aise sukhakA] bhoktRutva hai.. 28..
anvayArtha– [sa chetayitA] vah chetayitA [chetanevAlA AtmA] [sarvagna] sarvagna [cha] aur [sarvalokadarshI] sarvalokadarshI [svayam jAta] svayam hotA huA, [svakam] svakIy [amUrtam] amUrta [avyAbAdham] avyAbAdh [anantam] ananta [sukham] sukhako [prApnoti] upalabdha karatA hai.
TIkA– yah, siddhake nirupAdhi gnAn, darshan aur sukhakA samarthan hai.
vAstavamen gnAn, darshan aur sukh jisakA svabhAv hai aisA AtmA sansAradashAmen, anAdi karmaklesh dvArA Atmashakti sankuchit kI gaI honese, paradravyake samparka dvArA [–indriyAdike sambandha dvArA] kramasha kuchh–kuchh jAnatA hai aur dekhatA hai tathA parAshrit, mUrta [indriyAdi] ke sAth sambandhavAlA, savyAbAdh [–bAdhA sahit] aur sAnta sukhakA anubhav karatA hai; kintu jab usake karmaklesh samastarUpase vinAshako prApta hote hain tab, Atmashakti anargal [–nirankush] aur asankuchit honese, vah asahAyarUpase [–kisIkI sahAyatAke binA] svayamev yugapad sab [– sarva dravyakShetrakAlabhAv] jAnatA hai aur dekhatA hai tathA svAshrit, mUrta [indriyAdi] ke sAth sambandha rahit, avyAbAdh aur ananta sukhakA anubhav karatA hai. isaliye sab svayamev jAnane aur dekhanevAle tathA svakIy sukhakA anubhavan karanevAle siddhako parase [kuchhabhI] prayojan nahIn hai.
--------------------------------------------------------------------------
svayamev chetak sarvagnAnI–sarvadarshI thAy chhe,
ne nij amUrta anant avyAbAdh sukhane anubhave. 29.