Panchastikay Sangrah-Hindi (English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 60 of 264
PDF/HTML Page 89 of 293

 

background image
60
] panchAstikAyasangrah
[bhagavAnashrIkundakunda
idan siddhasya nirupAdhignAnadarshanasukhasamarthanam.

AtmA hi gnAnadarshanasukhasvabhAva sansArAvasthAyAmanAdikarmakLrueshasankochitAtmashakti
paradravyasamparkeN krameN kinchit kinchijjAnAti pashyati, parapratyayan mUrtasambaddhan savyAbAdhan sAntan
sukhamanubhavati cha. yadA tvasya karmakLrueshA sAmastyen praNashyanti, tadAnargalAsankuchitAtma–
shaktirasahAya svayamev yugapatsamagran jAnAti pashyati, svapratyayamamUrtasambaddhamavyAbAdhamanantan sukh
manubhavati cha. tata siddhasya samastan svayamev jAnata pashyata, sukhamanubhavatashcha svan, na pareN
prayojanamiti.. 29..
-----------------------------------------------------------------------------
bhAvArtha– siddhabhagavAn [tathA kevalIbhagavAn] svayamev sarvagnatvAdirUpase pariNamit hote hain;
unake us pariNamanamen leshamAtra bhI [indriyAdi] parakA Alamban nahIn hai.
yahAn koI sarvagnakA niShedh karanevAlA jIv kahe ki– ‘sarvagna hai hI nahIn, kyonki dekhanemen
nahIn Ate,’ to use nimnoktAnusAr samajhAte hain–
he bhAI! yadi tum kahate ho ki ‘sarvagna nahIn hai,’ to ham pUchhate hain ki sarvagna kahAn nahIn hai?
is kShetramen aur is kAlamen athavA tInon lokamen aur tInon kAlamen? yadi ‘is kShetramen aur is
kAlamen sarvagna nahIn hai’ aisA kaho, to vah sammat hI hai. kintu yadi ‘ tInon lokamen aur tInon
kAlamen sarvagna nahIn hai ’ aisA kaho to ham pUchhate hain ki vah tumane kaise jAnA? ydi tInon lokako
aur tInon kAlako sarvagna rahit tumane dekh–jAn liyA to tumhIn sarvagna ho gaye, kyonki jo tIn
lok aur tIn kAlako jAne vahI sarvagna hai. aur yadi sarvagna rahit tInon lok aur tInon kAlako
tumane nahIn dekhA–jAnA hai to phir ‘ tIn lok aur tIn kAlamen sarvagna nahIn hai ’ aisA tum kaise
kah sakate ho? is prakAr siddha hotA hai ki tumhArA kiyA huA sarvagnakA niShedh yogya nahIn hai.
he bhAI! AtmA ek padArtha haie aur gnAn usakA svabhAv hai; isaliye us gnAnakA sampUrNa
vikAs hone par aisA kuchh nahIn rahatA ki jo us gnAnamen agnAt rahe. jis prakAr paripUrNa
uShNatArUp pariNamit agni samasta dAhyako jalAtI hai, usI prakAr paripUrNa gnAnarUp pariNamit