viNNANamaviNNANan Na vi jujjadi asadi sabbhAve.. 37..
vignAnamavignAnan nApi yujyate asati sadbhAve.. 37..
atra jIvAbhAvo muktiriti nirastam.
dravyan dravyatayA shAshvatamiti, nitye dravye paryAyANAn pratisamayamuchchhed iti, dravyasya sarvadA abhUtaparyAyai bhAvyamiti, dravyasya sarvadA bhUtaparyAyairabhAvyamiti, dravyamanyadravyai sadA shUnyamiti, dravyan svadravyeN sadAshUnyamiti, kvachijjIvadravyenantan gnAnan kvachitsAntan gnAnamiti, kvachijjIvadravyenantan kvachitsAntamagnAnamiti–etadanyathA–
-----------------------------------------------------------------------------
anvayArtha– [sadbhAve asati] yadi [mokShamen jIvakA] sadbhAv na ho to [shAshvatam] shAshvat, [ath uchchheda] nAshavant, [bhavyam] bhavya [–honeyogya], [abhavyam cha] abhavya [–na honeyogya], [shUnyam] shUnya, [itarat cha] ashUnya, [vignAnam] vignAn aur [avignAnam] avignAn [na api yujyate] [jIvadravyamen] ghaTit nahIn ho sakate. [isaliye mokShamen jIvakA sadbhAv hai hI.]
TIkA– yahAn, ‘jIvakA abhAv so mukti hai’ is bAtakA khaNDan kiyA hai.
[1] dravya dravyarUpase shAshvat hai, [2] nitya dravyamen paryAyonkA prati samay nAsh hotA hai, [3] dravya sarvadA abhUt paryAyarUsape bhAvya [–honeyogya, pariNamit honeyogya] hai, [4] dravya sarvadA bhUt paryAyarUpase abhAvya [–na honeyogya] hai, [5] dravya anya dravyon se sadA shUnya hai, [6] dravya svadravyase sadA ashUnya hai, [7] 1ikasI jIvadravyamen ananta gnAn aur kisImen sAnta gnAn hai, [8] 2 ikasI --------------------------------------------------------------------------
vignAn, aNavignAn, shUnya, ashUnya–e kaI nav ghaTe. 37.
70
1. jise samyaktvase chyut nahIn honA hai aise samyaktvI jIvako ananta gnAn hai aur jise samyaktvase chyut honA hai aise samyaktvI jIvake sAnta gnAn hai.
2. abhavya jIvako ananta agnAn hai aur jise kisI kAl bhI gnAn hotA hai aise agnAnI bhavya jIvako sAnta agnAn hai.