Panchastikay Sangrah-Hindi (Gujarati transliteration). Gatha: 39.

< Previous Page   Next Page >


Page 73 of 264
PDF/HTML Page 102 of 293

 

કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા] ષડ્દ્રવ્ય–પંચાસ્તિકાયવર્ણન

[
૭૩

કૃતકૃત્યત્વાચ્ચ સ્વતોઽવ્યતિરિક્તસ્વાભાવિકસુખં જ્ઞાનમેવ ચેતયંત ઇતિ.. ૩૮..

સવ્વે ખલુ કમ્મફલં થાવરકાયા તસા હિ કજ્જજુદં.
પાણિત્તમદિક્કંતા
ણાણં વિંદંતિ તે જીવા.. ૩૯..

સર્વે ખલુ કર્મફલં સ્થાવરકાયાસ્ત્રસા હિ કાર્યયુતમ્.
પ્રાણિત્વમતિક્રાંતાઃ જ્ઞાનં વિંદન્તિ તે જીવાઃ.. ૩૯..

----------------------------------------------------------------------------- દ્વારા ‘જ્ઞાન’ કો હી – કિ જો જ્ઞાન અપનેસે અવ્યતિરિક્ત સ્વાભાવિક સુખવાલા હૈ ઉસીકો –ચેતતે હૈં, ક્યોંકિ ઉન્હોંને સમસ્ત વીર્યાંતરાયકે ક્ષયસે અનન્ત વીર્યકો પ્રાપ્ત કિયા હૈ ઇસલિયે ઉનકો [વિકારી સુખદુઃખરૂપ] કર્મફલ નિર્જરિત હો ગયા હૈ ઔર અત્યન્ત કૃતકૃત્યપના હુઆ હૈ [અર્થાત્ કુછ ભી કરના લેશમાત્ર ભી નહીં રહા હૈ].. ૩૮..

ગાથા ૩૯

અન્વયાર્થઃ– [સર્વે સ્થાવરકાયાઃ] સર્વ સ્થાવર જીવસમૂહ [ખલુ] વાસ્તવમેં [કર્મફલં]

કર્મફલકો વેદતે હૈં, [ત્રસાઃ] ત્રસ [હિ] વાસ્તવમેં [કાર્યયુતમ્] કાર્યસહિત કર્મફલકો વેદતે હૈં ઔર [પ્રાણિત્વમ્ અતિક્રાંતાઃ] જો પ્રાણિત્વકા [–પ્રાણોંકા] અતિક્રમ કર ગયે હૈં [તે જીવાઃ] વે જીવ [જ્ઞાનં] જ્ઞાનકો [વિંદન્તિ] વેદતે હૈં.

ટીકાઃ– યહાઁ, કૌન ક્યા ચેતતા હૈ [અર્થાત્ કિસ જીવકો કૌનસી ચેતના હોતી હૈ] વહ કહા

હૈ.

ચેતતા હૈ, અનુભવ કરતા હૈ, ઉપલબ્ધ કરતા હૈ ઔર વેદતા હૈ –યે એકાર્થ હૈં [અર્થાત્ યહ સબ શબ્દ એક અર્થવાલે હૈં], ક્યોંકિ ચેતના, અનુભૂતિ, ઉપલબ્ધિ ઔર વેદનાકા એક અર્થ હૈ. વહાઁ, સ્થાવર -------------------------------------------------------------------------- ૧. અવ્યતિરિક્ત = અભિન્ન. [સ્વાભાવિક સુખ જ્ઞાનસે અભિન્ન હૈ ઇસલિયે જ્ઞાનચેતના સ્વાભાવિક સુખકે સંચેતન–

અનુભવન–સહિત હી હોતી હૈ.]

૨. કૃતકૃત્ય = કૃતકાર્ય. [પરિપૂર્ણ જ્ઞાનવાલે આત્મા અત્યન્ત કૃતકાર્ય હૈં ઇસલિયે, યદ્યપિ ઉન્હેં અનંત વીર્ય પ્રગટ હુઆ હૈ તથાપિ, ઉનકા વીર્ય કાર્યચેતનાકો [કર્મચેતનાકો] નહીં રચતા, [ઔર વિકારી સુખદુઃખ વિનષ્ટ હો ગયે હૈં ઇસલિયે ઉનકા વીર્ય કર્મફલ ચેતનેાકો ભી નહીં રચતા,] જ્ઞાનચેતનાકો હી રચતા હૈ.]

વેદે કરમફલ સ્થાવરો, ત્રસ કાર્યયુત ફલ અનુભવે,
પ્રાણિત્વથી અતિક્રાન્ત જે તે જીવ વેદે જ્ઞાનને. ૩૯.