૮૦
અનિધનમનંતવિષયં કૈવલ્યં ચાપિ પ્રજ્ઞપ્તમ્.. ૪૨..
દર્શનોપયોગવિશેષાણાં નામસ્વરૂપાભિધાનમેતત્.
ચક્ષુર્દર્શનમચક્ષુર્દર્શનમવધિદર્શનં કેવલદર્શનમિતિ નામાભિધાનમ્. આત્મા હ્યનંત– સર્વાત્મપ્રદેશવ્યાપિવિશુદ્ધદર્શનસામાન્યાત્મા. સ ખલ્વનાદિદર્શનાવરણકર્માવચ્છન્નપ્રદેશઃ સન્, યત્તદાવરણક્ષયોપશમાચ્ચક્ષુરિન્દ્રિયાવલમ્બાચ્ચ મૂર્તદ્રવ્યં વિકલં સામાન્યે -----------------------------------------------------------------------------
અન્વયાર્થઃ– [દર્શનમ્ અપિ] દર્શન ભી [ચક્ષુર્યુતમ્] ચક્ષુદર્શન, [અચક્ષુર્યુતમ્ અપિ ચ] અચક્ષુદર્શન, [અવધિના સહિતમ્] અવધિદર્શન [ચ અપિ] ઔર [અનંતવિષયમ્] અનન્ત જિસકા વિષય હૈ ઐસા [અનિધનમ્] અવિનાશી [કૈવલ્યં] કેવલદર્શન [પ્રજ્ઞપ્તમ્] – ઐસે ચાર ભેદવાલા કહા હૈ.
ટીકાઃ– યહ, દર્શનોપયોગકે ભેદોંકે નામ ઔર સ્વરૂપકા કથન હૈ.
[૧] ચક્ષુદર્શન, [૨] અચક્ષુદર્શન, [૩] અવધિદર્શન ઔર [૪] કેવલદર્શન – ઇસ પ્રકાર [દર્શનોપયોગકે ભેદોંકે] નામકા કથન હૈ.
[અબ ઉસકે સ્વરૂપકા કથન કિયા જાતા હૈઃ–] આત્મા વાસ્તવમેં અનન્ત, સર્વ આત્મપ્રદેશોંમેં વ્યાપક, વિશુદ્ધ દર્શનસામાન્યસ્વરૂપ હૈ. વહ [આત્મા] વાસ્તવમેં અનાદિ દર્શનાવરણકર્મસે આચ્છાદિત પ્રદેશોંવાલા વર્તતા હુઆ, [૧] ઉસ પ્રકારકે [અર્થાત્ ચક્ષુદર્શનકે] આવરણકે ક્ષયોપશમસે ઔર ચક્ષુ– ઇન્દ્રિયકે અવલમ્બનસે મૂર્ત દ્રવ્યકો વિકલરૂપસે ૧સામાન્યતઃ અવબોધન કરતા હૈ --------------------------------------------------------------------------