કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા] ષડ્દ્રવ્ય–પંચાસ્તિકાયવર્ણન
નાવબુધ્યતે તચ્ચક્ષુર્દર્શનમ્, યત્તદાવરણક્ષયોપશમાચ્ચક્ષુર્વર્જિતેતરચતુરિન્દ્રિયાનિન્દ્રિયાવલમ્બાચ્ચ મૂર્તા– મૂર્તદ્રવ્યં વિકલં સામાન્યેનાવબુધ્યતે તદચક્ષુર્દર્શનમ્, યત્તદાવરણક્ષયોપશમાદેવ મૂર્તદ્રવ્યં વિકલં સામાન્યેનાવબુધ્યતે તદવધિદર્શનમ્, યત્સકલાવરણાત્યંતક્ષયે કેવલ એવ મૂર્તામૂર્તદ્રવ્યં સકલં સામાન્યેનાવબુધ્યતે તત્સ્વાભાવિકં કેવલદર્શનમિતિ સ્વરૂપાભિધાનમ્.. ૪૨..
તમ્હા દુ વિસ્સરૂવં ભણિયં દવિયત્તિ ણાણીહિં.. ૪૩..
તસ્માત્તુ વિશ્વરૂપં ભણિતં દ્રવ્યમિતિ જ્ઞાનિભિઃ.. ૪૩..
એકસ્યાત્મનોઽનેકજ્ઞાનાત્મકત્વસમર્થનમેતત્.
ન તાવજ્જ્ઞાની જ્ઞાનાત્પૃથગ્ભવતિ, દ્વયોરપ્યેકાસ્તિત્વનિર્વૃત્તત્વેનૈકદ્રવ્યત્વાત્, ----------------------------------------------------------------------------- વહ ચક્ષુદર્શન હૈ, [૨] ઉસ પ્રકારકે આવરણકે ક્ષયોપશમસે તથા ચક્ષુકે અતિરિક્ત શેષ ચાર ઇન્દ્રયોંંં ઔર મનકે અવલમ્બનસે મૂર્ત–અમૂર્ત દ્રવ્યકો વિકરૂપસે સામાન્યતઃ અવબોધન કરતા હૈ વહ અચક્ષુદર્શન હૈે, [૩] ઉસ પ્રકારકે આવરણકે ક્ષયોપશમસે હી મૂર્ત દ્રવ્યકો વિકરૂપસે સામાન્યતઃ અવબોધન કરતા હૈ વહ અવધિદર્શન હૈ, [૪] સમસ્ત આવરણકે અત્યન્ત ક્ષયસે, કેવલ હી [–આત્મા અકેલા હી], મૂર્ત–અમૂર્ત દ્રવ્યકો સકલરૂપસેે સામાન્યતઃ અવબોધન કરતા હૈ વહ સ્વાભાવિક કેવલદર્શન હૈ. –ઇસ પ્રકાર [દર્શનોપયોગકે ભેદોંકે] સ્વરૂપકા કથન હૈ.. ૪૨..
જાતા; [જ્ઞાનાનિ અનેકાનિ ભવંતિ] તથાપિ જ્ઞાન અનેક હૈ. [તસ્માત્ તુ] ઇસલિયે તો [જ્ઞાનિભિઃ] જ્ઞાનિયોંને [દ્રવ્યં] દ્રવ્યકો [વિશ્વરૂપમ્ ઇતિ ભણિતમ્] વિશ્વરૂપ [–અનેકરૂપ] કહા હૈ.
--------------------------------------------------------------------------
તે કારણે તો વિશ્વરૂપ કહ્યું દરવને જ્ઞાનીએ. ૪૩.