કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા] ષડ્દ્રવ્ય–પંચાસ્તિકાયવર્ણન
ગુણા હિ ક્વચિદાશ્રિતાઃ. યત્રાશ્રિતાસ્તદ્ર્રવ્યમ્. તચ્ચેદન્યદ્ગુણેભ્યઃ. પુનરપિ ગુણાઃ ક્વચિદાશ્રિતાઃ. યત્રાશ્રિતાસ્તદ્ર્રવ્યમ્. તદપિ અન્યચ્ચેદ્ગુણેભ્યઃ. પુનરપિ ગુણાઃ ક્વચિદાશ્રિતાઃ. યત્રાશ્રિતાઃ તદ્ર્રવ્યમ્. તદપ્યન્યદેવ ગુણેભ્યઃ. એવં દ્રવ્યસ્ય ગુણેભ્યો ભેદે ભવતિ દ્રવ્યા નંત્યમ્. દ્રવ્યં હિ ગુણાનાં સમુદાયઃ. ગુણાશ્ચેદન્યે સમુદાયાત્, કો નામ સમુદાયઃ. એવ ગુણાનાં દ્રવ્યાદ્ભેદે ભવતિ દ્રવ્યાભાવ ઇતિ.. ૪૪..
નેચ્છન્તિ નિશ્ચયજ્ઞાસ્તદ્વિપરીતં હિ વા તેષામ્.. ૪૫..
દ્રવ્યગુણાનાં સ્વોચિતાનન્યત્વોક્તિરિયમ્. -----------------------------------------------------------------------------
ગુણ વાસ્તવમેં કિસીકે આશ્રયસે હોતે હૈં; [વે] જિસકે આશ્રિત હોં વહ દ્રવ્ય હોતા હૈ. વહ [–દ્રવ્ય] યદિ ગુણોંસે અન્ય [–ભિન્ન] હો તો–ફિર ભી, ગુણ કિસીકે આશ્રિત હોંગે; [વે] જિસકે આશ્રિત હોં વહ દ્રવ્ય હોતા હૈ. વહ યદિ ગુણોંસે અન્ય હો તો– ફિર ભી ગુણ કિસીકે આશ્રિત હોંગે; [વે] જિસકે આશ્રિત હોં વહ દ્રવ્ય હોતા હૈ. વહ ભી ગુણોસે અન્ય હી હો.–– ઇસ પ્રકાર, યદિ દ્રવ્યકા ગુણોંસે ભિન્નત્વ હો તો, દ્રવ્યકી અનન્તતા હો.
વાસ્તવમેં દ્રવ્ય અર્થાત્ ગુણોંકા સમુદાય. ગુણ યદિ સમુદાયસે અન્ય હો તો સમુદાય કૈસા? [અર્થાત્ યદિ ગુણોંકો સમુદાયસે ભિન્ન માના જાયે તો સમુદાય કહાઁસે ઘટિત હોગા? અર્થાત્ દ્રવ્ય હી કહાઁસે ઘટિત હોગા?] ઇસ પ્રકાર, યદિ ગુણોંકા દ્રવ્યસે ભિન્નત્વ હો તો, દ્રવ્યકા અભાવ હો.. ૪૪..
અનન્યપના હૈ; [નિશ્ચયજ્ઞાઃ હિ] નિશ્ચયકે જ્ઞાતા [તેષામ્] ઉન્હેં [વિભક્તમ્ અન્યત્વમ્] વિભક્તપનેરૂપ અન્યપના [વા] યા [તદ્વિપરીતં] [વિભક્તપનેરૂપ] અનન્યપના [ન ઇચ્છન્તિ] નહીં માનતે. --------------------------------------------------------------------------
પણ ત્યાં વિભક્ત અનન્યતા વા અન્યતા નહિ માન્ય છે. ૪૫.