કરતા રહતા હૈ; જીવકે ઐસે ભાવોંકે નિમિત્તસે પુદ્ગલ સ્વતઃ જ્ઞાનાવરણાદિકર્મપર્યાયરૂપ પરિણમિત
હોકર જીવકે સાથ સંયોગમેં આતે હૈં ઔર ઇસલિયે અનાદિ કાલસે જીવકો પૌદ્ગલિક દેહકા સંયોગ
હોતા રહતા હૈ. પરંતુ જીવ ઔર દેહકે સંયોગમેં ભી જીવ ઔર પુદ્ગલ બિલકુલ પૃથક્ હૈં તથા ઉનકે
કાર્ય ભી એક દૂસરેસે બિલકુલ ભિન્ન એવં નિરપેક્ષ હૈં–– ઐસા જિનેંદ્રોંને દેખા હૈ, સમ્યગ્જ્ઞાનિયોને જાના
હૈ ઔર અનુમાનગમ્ય ભી હૈ. જીવ કેવલ ભ્રાંતિકે કારણ હી દેહકી દશાસે તથા ઇષ્ટ–અનિષ્ટ પર
પદાર્થોંસે અપને કો સુખી દુઃખી માનતા હૈ. વાસ્તવમેં અપને સુખગુણકી વિકારી પર્યાયરૂપ પરિણમિત
હોકર વહ અનાદિ કાલસે દુઃખી હો રહા હૈ.
નિમિત્તસે શુભાશુભ પુદ્ગલકર્મોંકા આસ્રવણ એવં બંધન તથા ઉનકા રુકના, ખિરના ઔર સર્વથા છૂટના
હોતા હૈ. ઇન ભાવોંકો સમઝાનેકે લિયે જિનેન્દ્રભગવંતોઅને નવ પદાર્થોહકા ઉપદેશ દિયા હૈ. ઇન નવ
પદાર્થોંકો સમ્યક્રૂપસે સમઝનેપર, જીવકો ક્યા હિતરૂપ હૈ, ક્યા અહિતરૂપ હૈ, શાશ્વત પરમ હિત
પ્રગટ કરનેકે લિયે જીવકો ક્યા કરના ચાહિયે, પર પદાર્થોંકે સાથ અપના ક્યા સમ્બન્ધ હૈ–ઇત્યાદિ
બાતે યથાર્થરૂપસે સમઝમેં આતી હૈ ઔર અપના સુખ અપનેમેં હી જાનકર, અપની સર્વ પર્યાયોમેં ભી
જ્ઞાનાનંદસ્વભાવી નિજ જીવદ્રવ્યસામાન્ય સદા એકરૂપ જાનકર, તે અનાદિ–અપ્રાપ્ત ઐસે કલ્યાણબીજ
સમ્યગ્દર્શનકો તથા સમ્યગ્જ્ઞાનકો પ્રાપ્ત કરતા હૈ. ઉનકી પ્રાપ્તિ હોનેપર જીવ અપનેકો દ્રવ્ય–અપેક્ષાસે
કૃતકૃત્ય માનતા હૈ ઔર ઉસ કૃતકૃત્ય દ્રવ્યકા પરિપૂર્ણ આશ્રય કરનેસે હી શાશ્વત સુખકી પ્રાપ્તિ–
મોક્ષ–હોતી હૈ ઐસા સમઝતા હૈ.
શુદ્ધાત્મદ્રવ્યકે મધ્યમ આલમ્બનરૂપ આંશિક શુદ્ધિ હોતી હૈ વહ કર્મોંકે અટકને ખિરનેમેં નિમિત્ત હોતી
હૈ ઔર જો અશુદ્ધિરૂપ અંશ હોતા હૈ વહ શ્રાવકકે દેશવ્રતાદિરૂપસે તથા મુનિકે મહાવ્રતાદિરૂપસે
દેખાઈ દેતા હૈ, જો કર્મબંધકા નિમિત્ત હોતા હૈ. અનુક્રમસે વહ જીવ જ્ઞાનાનંદસ્વભાવી
શુદ્ધાત્મદ્રવ્યકા અતિ ઉગ્રરૂપસે અવલંબન કરકે, સર્વ વિકલ્પોંસે છૂટકર, સર્વ રાગદ્વેષ રહિત હોકર,
કેવલજ્ઞાનકો પ્રાપ્ત કરકે, આયુષ્ય પૂર્ણ હોને પર દેહાદિસંયોગસે વિમુક્ત હોકર, સદાકાલ પરિપૂર્ણ
જ્ઞાનદર્શનરૂપસે ઔર અતીન્દ્રિય અનન્ત અવ્યાબાધ આનંદરૂપસે રહતા હૈ.
પ્રકાર જીવ અનાદિકાલીન ભંયકર દુઃખસે છૂટ નહીં સકતા. જબ તક જીવ વસ્તુસ્વરૂપકો નહીં
સમઝ પાતા તબ તક અન્ય લાખ પ્રયત્નોંસે ભી મોક્ષકા ઉપાય ઉસકે હાથ નહીં લાગતા. ઇસલિયે
ઇસ શાસ્ત્રમેં સર્વ પ્રથમ પંચાસ્તિકાય ઔર નવ પદાર્થકા સ્વરૂપ સમઝાયા ગયા હૈ જિસસે કિ જીવ
વસ્તુસ્વરૂપકો સમઝકર મોક્ષમાર્ગકે મૂલભૂત સમ્યગ્દર્શનકો પ્રાપ્ત હો.