કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા] ષડ્દ્રવ્ય–પંચાસ્તિકાયવર્ણન
સો સસ્સદો અસદ્દો એક્કો અવિભાગી મુત્તિભવો.. ૭૭..
સ શાશ્વતોઽશબ્દઃ એકોઽવિભાગી ભૂર્તિભવઃ.. ૭૭..
પરમાણુવ્યાખ્યેયમ્.
ઉક્તાનાં સ્કંધરૂપપર્યાયાણાં યોઽન્ત્યો ભેદઃ સ પરમાણુઃ. સ તુ પુનર્વિભાગાભાવાદ–વિભાગી, નિર્વિભાગૈકપ્રદેશત્વાદેકઃ, મૂર્તદ્રવ્યત્વેન સદાપ્યવિનશ્વરત્વાન્નિત્યઃ, અનાદિનિધનરૂપાદિપરિણામોત્પન્નત્વાન્મૂર્તિભવઃ, રૂપાદિપરિણામોત્પન્નત્વેઽપિ શબ્દસ્ય પરમાણુગુણત્વાભાવાત્પુદ્ગલસ્કંધપર્યાયત્વેન વક્ષ્યમાણત્વાચ્ચાશબ્દો નિશ્ચીયત ઇતિ.. ૭૭.. -----------------------------------------------------------------------------
અન્વયાર્થઃ– [સર્વષાં સ્કંધાનાં] સર્વ સ્કંધોંકા [યઃ અન્ત્યઃ] જો અન્તિમ ભાગ [તં] ઉસે [પરમાણુમ્ વિજાનીહિ] પરમાણુ જાનો. [સઃ] વહ [અવિભાગી] અવિભાગી, [એકઃ] એક, [શાશ્વતઃ], શાશ્વત [મૂર્તિભવઃ] મૂર્તિપ્રભવ [મૂર્તરૂપસે ઉત્પન્ન હોનેવાલા] ઔર [અશબ્દઃ] અશબ્દ હૈ.
ટીકાઃ– યહ, પરમાણુકી વ્યાખ્યા હૈ.
પૂર્વોક્ત સ્કંધરૂપ પર્યાયોંકા જો અન્તિમ ભેદ [છોટે–સે–છોટા અંશ] વહ પરમાણુ હૈ. ઔર વહ તો, વિભાગકે અભાવકે કારણ અવિભાગી હૈ; નિર્વિભાગ–એક–પ્રદેશી હોનેસે એક હૈ; મૂર્તદ્રવ્યરૂપસે સદૈવ અવિનાશી હોનેસે નિત્ય હૈ; અનાદિ–અનન્ત રૂપાદિકે પરિણામસે ઉત્પન્ન હોનેકે કારણ મૂર્તિપ્રભવ હૈ; ઔર રૂપાદિકે પરિણામસે ઉત્પન્ન હોને પર ભી અશબ્દ હૈ ઐસા નિશ્ચિત હૈ, ક્યોંકિ શબ્દ પરમાણુકા ગુણ નહીં હૈ તથા ઉસકા[શબ્દકા] અબ [૭૯ વીં ગાથામેં] પુદ્ગલસ્કંધપર્યાયરૂપસે કથન હૈ.. ૭૭.. -------------------------------------------------------------------------- મૂર્તિપ્રભવ = મૂર્તપનેરૂપસે ઉત્પન્ન હોનેવાલા અર્થાત્ રૂપ–ગન્ધ–રસ સ્પર્શકે પરિણામરૂપસે જિસકા ઉત્પાદ હોતા હૈ ઐસા.[મૂર્તિ = મૂર્તપના]
તે એકને અવિભાગ, શાશ્વત, મૂર્તિપ્રભવ, અશબ્દ છે. ૭૭.