ગદિકિરિયાજુત્તાણં કારણભૂદં સયમકજ્જં.. ૮૪..
ગતિક્રિયાયુક્તાનાં કારણભૂતઃ સ્વયમકાર્યઃ.. ૮૪..
ધર્મસ્યૈવાવશિષ્ટસ્વરૂપાખ્યાનમેતત્.
અપિ ચ ધર્મઃ અગુરુલઘુભિર્ગુણૈરગુરુલઘુત્વાભિધાનસ્ય સ્વરૂપપ્રતિષ્ઠત્વનિબંધનસ્ય સ્વભાવ– સ્યાવિભાગપરિચ્છેદૈઃ પ્રતિસમયસંભવત્ષટ્સ્થાનપતિતવૃદ્ધિહાનિભિરનંતૈઃ સદા પરિણતત્વાદુત્પાદ– વ્યયવત્ત્વેઽપિ સ્વરૂપાદપ્રચ્યવનાન્નિત્યઃ. ગતિક્રિયાપરિણતાનામુદા– -----------------------------------------------------------------------------
અન્વયાર્થઃ– [અનંતઃ તૈઃ અગુરુકલઘુકૈઃ] વહ [ધર્માસ્તિકાય] અનન્ત ઐસે જો અગુરુલઘુ [ગુણ, અંશ] ઉન–રૂપ [સદા પરિણતઃ] સદૈવ પરિણમિત હોતા હૈ, [નિત્યઃ] નિત્ય હૈ, [ગતિક્રિયાયુક્તાનાં] ગતિક્રિયાયુક્તકો [કારણભૂતઃ] કારણભૂત [નિમિત્તરૂપ] હૈ ઔર [સ્વયમ્ અકાર્યઃ] સ્વયં અકાર્ય હૈ.
ટીકાઃ– યહ, ધર્મકે હી શેષ સ્વરૂપકા કથન હૈ.
પુનશ્ચ, ધર્મ [ધર્માસ્તિકાય] અગુરુલઘુ ૧ગુણોંરૂપસે અર્થાત્ અગુરુલઘુત્વ નામકા જો સ્વરૂપપ્રતિષ્ઠત્વકે કારણભૂત સ્વભાવ ઉસકે અવિભાગ પરિચ્છેદોંરૂપસે – જો કિ પ્રતિસમય હોનેવાલી --------------------------------------------------------------------------
જે અગુરુલધુક અનન્ત તે–રૂપ સર્વદા એ પરિણમે,
છે નિત્ય, આપ અકાર્ય છે, ગતિપરિણમિતને હેતુ છે. ૮૪.
૧૩૪
૨ષટ્સ્થાનપતિત વૃદ્ધિહાનિવાલે અનન્ત હૈં ઉનકે રૂપસે – સદા પરિણમિત હોનેસે ઉત્પાદવ્યયવાલા હૈ,
૧. ગુણ=અંશ; અવિભાગ પરિચ્છેદ [સર્વ દ્રવ્યોંકી ભાઁતિ ધર્માસ્તિકાયમેં અગુરુલઘુત્વ નામકા સ્વભાવ હૈ. વહ સ્વભાવ
ધર્માસ્તિકાયકો સ્વરૂપપ્રતિષ્ઠત્વકે [અર્થાત્ સ્વરૂપમેં રહનેકે] કારણભૂત હૈ. ઉસકે અવિભાગ પરિચ્છેદોંકો યહાઁ
અગુરુલઘુ ગુણ [–અંશ] કહે હૈં.]
૨. ષટ્સ્થાનપતિત વૃદ્ધિહાનિ=છહ સ્થાનમેં સમાવેશ પાનેવાલી વૃદ્ધિહાનિ; ષટ્ગુણ વૃદ્ધિહાનિ. [અગુરુલઘુત્વસ્વભાવકે અનન્ત અંશોંમેં સ્વભાવસે હી પ્રતિસમય ષટ્ગુણ વૃદ્ધિહાનિ હોતી રહતી હૈ.]