કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા] ષડ્દ્રવ્ય–પંચાસ્તિકાયવર્ણન
હવદિ ગદિ સ્સ પ્પસરો જીવાણં પુગ્ગલાણં ચ.. ૮૮..
ભવતિ ગતેઃ સઃ પ્રસરો જીવાનાં પુદ્ગલાનાં ચ.. ૮૮..
ધર્માધર્મયોર્ગતિસ્થિતિહેતુત્વેઽપ્યંતૌદાસીન્યાખ્યાપનમેતત્.
યથા હિ ગતિપરિણતઃ પ્રભઞ્જનો વૈજયંતીનાં ગતિપરિણામસ્ય હેતુકર્તાઽવલોક્યતે ન તથા ધર્મઃ. સ ખલુ નિષ્ક્રિયત્વાત્ ન કદાચિદપિ ગતિપરિણામમેવાપદ્યતે. કુતોઽસ્ય સહકારિત્વેન પરેષાં -----------------------------------------------------------------------------
અન્વયાર્થઃ– [ધર્માસ્તિકઃ] ધર્માસ્તિકાય [ન ગચ્છતિ] ગમન નહીં કરતા [ચ] ઔર [અન્યદ્રવ્યસ્ય] અન્ય દ્રવ્યકો [ગમનં ન કરોતિ] ગમન નહીં કરાતા; [સઃ] વહ, [જીવાનાં પુદ્ગલાનાં ચ] જીવોં તથા પુદ્ગલોંકો [ગતિપરિણામમેં આશ્રયમાત્રરૂપ હોનેસે] [ગતેઃ પ્રસરઃ] ગતિકા ઉદાસીન પ્રસારક [અર્થાત્ ગતિપ્રસારમેં ઉદાસીન નિમિત્તભૂત] [ભવતિ] હૈ.
ટીકાઃ– ધર્મ ઔર અધર્મ ગતિ ઔર સ્થિતિકે હેતુ હોને પર ભી વે અત્યન્ત ઉદાસીન હૈં ઐસા યહાઁ કથન હૈ.
જિસ પ્રકાર ગતિપરિણત પવન ધ્વજાઓંકે ગતિપરિણામકા હેતુકર્તા દિખાઈ દેતા હૈ, ઉસી પ્રકાર ધર્મ [જીવ–પુદ્ગલોંકે ગતિપરિણામકા હેતુકર્તા] નહીં હૈ. વહ [ધર્મ] વાસ્તવમેં નિષ્ક્રિય --------------------------------------------------------------------------
જીવ–પુદ્ગલોના ગતિપ્રસાર તણો ઉદાસીન હેતુ છે. ૮૮.