કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા] ષડ્દ્રવ્ય–પંચાસ્તિકાયવર્ણન
યદિ ખલ્વાકાશમવગાહિનામવગાહહેતુરિવ ગતિસ્થિતિમતાં ગતિસ્થિતિહેતુરપિ સ્યાત્, તદા સર્વોત્કૃષ્ટસ્વાભાવિકોર્ધ્વગતિપરિણતા ભગવંતઃ સિદ્ધા બહિરઙ્ગાંતરઙ્ગસાધનસામગ્રયાં સત્યામપિ કૃતસ્તત્રાકાશે તિષ્ઠંતિ ઇતિ.. ૯૨..
તમ્હા ગમણટ્ઠાણં આયાસે જાણ ણત્થિ ત્તિ.. ૯૩..
તસ્માદ્ગમનસ્થાનમાકાશે જાનીહિ નાસ્તીતિ.. ૯૩..
-----------------------------------------------------------------------------
યદિ આકાશ, જિસ પ્રકાર અવગાહવાલોંકો અવગાહહેતુ હૈ ઉસી પ્રકાર, ગતિસ્થિતિવાલોંકો ગતિ–સ્થિતિહેતુ ભી હો, તો સર્વોત્કૃષ્ટ સ્વાભાવિક ઊર્ધ્વગતિસે પરિણત સિદ્ધભગવન્ત, બહિરંગ–અંતરંગ સાધનરૂપ સામગ્રી હોને પર ભી ક્યોં [–કિસ કારણ] ઉસમેં–આકાશમેં–સ્થિર હોં? ૯૨..
અન્વયાર્થઃ– [યસ્માત્] જિસસે [જિનવરૈઃ] જિનવરોંંંને [સિદ્ધાનામ્] સિદ્ધોંકી [ઉપરિસ્થાનં] લોકકે ઉપર સ્થિતિ [પ્રજ્ઞપ્તમ્] કહી હૈ, [તસ્માત્] ઇસલિયે [ગમનસ્થાનમ્ આકાશે ન અસ્તિ] ગતિ–સ્થિતિ આકાશમેં નહીં હોતી [અર્થાત્ ગતિસ્થિતિહેતુત્વ આકાશમેં નહીં હૈ] [ઇતિ જાનીહિ] ઐસા જાનો.
ટીકાઃ– [ગતિપક્ષ સમ્બન્ધી કથન કરનેકે પશ્ચાત્] યહ, સ્થિતિપક્ષ સમ્બન્ધી કથન હૈ.
જિસસે સિદ્ધભગવન્ત ગમન કરકે લોકકે ઉપર સ્થિર હોતે હૈં [અર્થાત્ લોકકે ઉપર ગતિપૂર્વક સ્થિતિ કરતે હૈં], ઉસસે ગતિસ્થિતિહેતુત્વ આકાશમેં નહીં હૈ ઐસા નિશ્ચય કરના; લોક ઔર અલોકકા વિભાગ કરનેવાલે ધર્મ તથા અધર્મકો હી ગતિ તથા સ્થિતિકે હેતુ માનના.. ૯૩.. -------------------------------------------------------------------------- અવગાહ=લીન હોના; મજ્જિત હોના; અવકાશ પાના.
તે કારણે જાણો–ગતિસ્થિતિ આભમાં હોતી નથી. ૯૩.