કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા] નવપદાર્થપૂર્વક–મોક્ષમાર્ગપ્રપંચવર્ણન
પાઉણ્ણંતિ ય અણ્ણં ગદિમાઉસ્સં સલેસ્સવસા.. ૧૧૯..
પ્રાપ્નુવન્તિ ચાન્યાં ગતિમાયુષ્કં સ્વલેશ્યાવશાત્.. ૧૧૯..
ગત્યાયુર્નામોદયનિર્વૃત્તત્વાદ્દેવત્વાદીનામનાત્મસ્વભાવત્વોદ્યોતનમેતત્.
ક્ષીયતે હિ ક્રમેણારબ્ધફલો ગતિનામવિશેષ આયુર્વિશેષશ્ચ જીવાનામ્. એવમપિ તેષાં ગત્યંતરસ્યાયુરંતરસ્ય ચ કષાયાનુરંજિતા યોગપ્રવૃત્તિર્લેશ્યા ભવતિ બીજં, તતસ્તદુચિતમેવ ----------------------------------------------------------------------------- પંચેન્દ્રિય હોતે હૈં ઔર કતિપય એકેન્દ્રિય, દ્વીન્દ્રિય, ત્રીન્દ્રિય ઔર ચતુરિન્દ્રિય ભી હોતે હૈં.
ભાવાર્થઃ– યહાઁ ઐસા તાત્પર્ય ગ્રહણ કરના ચાહિયે કિ ચાર ગતિસે વિલક્ષણ, સ્વાત્મોપલબ્ધિ જિસકા લક્ષણ હૈ ઐસી જો સિદ્ધગતિ ઉસકી ભાવનાસે રહિત જીવ અથવા સિદ્ધસદ્રશ નિજશુદ્ધાત્માકી ભાવનાસે રહિત જીવ જો ચતુર્ગતિનામકર્મ ઉપાર્જિત કરતે હૈં ઉસકે ઉદયવશ વે દેવાદિ ગતિયોંમેં ઉત્પન્ન હોતે હૈં.. ૧૧૮..
અન્વયાર્થઃ– [પૂર્વનિબદ્ધે] પૂર્વબદ્ધ [ગતિનામ્નિ આયુષિ ચ] ગતિનામકર્મ ઔર આયુષકર્મ [ક્ષીણે] ક્ષીણ હોનેસે [તે અપિ] જીવ [સ્વલેશ્યાવશાત્] અપની લેશ્યાકે વશ [ખલુ] વાસ્તવમેં [અન્યાં ગતિમ્ આયુષ્કં ચ] અન્ય ગતિ ઔર આયુષ્ય [પ્રાપ્નુવન્તિ] પ્રાપ્ત કરતે હૈં.
ટીકાઃ– યહાઁ, ગતિનામકર્મ ઔર આયુષકર્મકે ઉદયસે નિષ્પન્ન હોતે હૈં ઇસલિયે દેવત્વાદિ અનાત્મસ્વભાવભૂત હૈં [અર્થાત્ દેવત્વ, મનુષ્યત્વ, તિર્યંચત્વ ઔર નારકત્વ આત્માકા સ્વભાવ નહીં હૈ] ઐસા દર્શાયા ગયા હૈ.
જીવોંકો, જિસકા ફલ પ્રારમ્ભ હોજાતા હૈ ઐસા અમુક ગતિનામકર્મ ઔર અમુક આયુષકર્મ ક્રમશઃ ક્ષયકો પ્રાપ્ત હોતા હૈ. ઐસા હોને પર ભી ઉન્હેં કષાય–અનુરંજિત યોગપ્રવૃત્તિરૂપ લેશ્યા અન્ય -------------------------------------------------------------------------- કષાય–અનુરંજિત =કષાયરંજિત; કષાયસે રંગી હુઈ. [કષાયસે અનુરંજિત યોગપ્રવૃત્તિ સો લેશ્યા હૈ.]
ત્યાં અન્ય ગતિ–આયુષ્ય પામે જીવ નિજલેશ્યાવશે. ૧૧૯.