ગત્યંતરમાયુરંતરંચ તે પ્રાપ્નુવન્તિ. એવં ક્ષીણાક્ષીણાભ્યામપિ પુનઃ પુનર્નવીભૂતાભ્યાં ગતિનામાયુઃકર્મભ્યામનાત્મસ્વભાવભૂતાભ્યામપિ ચિરમનુગમ્યમાનાઃ સંસરંત્યાત્માનમચેતયમાના જીવા ઇતિ.. ૧૧૯..
દેહવિહૂણા સિદ્ધા ભવ્વા સંસારિણો અભવ્વા ય.. ૧૨૦..
દેહવિહીનાઃ સિદ્ધાઃ ભવ્યાઃ સંસારિણોઽભવ્યાશ્ચ.. ૧૨૦..
----------------------------------------------------------------------------- ગતિ ઔર અન્ય આયુષકા બીજ હોતી હૈ [અર્થાત્ લેશ્યા અન્ય ગતિનામકર્મ ઔર અન્ય આયુષકર્મકા કારણ હોતી હૈ], ઇસલિયે ઉસકે ઉચિત હી અન્ય ગતિ તથા અન્ય આયુષ વે પ્રાપ્ત કરતે હૈં. ઇસ પ્રકાર ક્ષીણ–અક્ષીણપનેકો પ્રાપ્ત હોને પર ભી પુનઃ–પુનઃ નવીન ઉત્પન્ન હોેવાલે ગતિનામકર્મ ઔર આયુષકર્મ [પ્રવાહરૂપસે] યદ્યપિે વે અનાત્મસ્વભાવભૂત હૈં તથાપિ–ચિરકાલ [જીવોંકે] સાથ સાથ રહતે હૈં ઇસલિયે, આત્માકો નહીં ચેતનેવાલે જીવ સંસરણ કરતે હૈં [અર્થાત્ આત્માકા અનુભવ નહીં કરનેવાલે જીવ સંસારમેં પરિભ્રમણ કરતે હૈં].
ભાવાર્થઃ– જીવોંકો દેવત્વાદિકી પ્રાપ્તિમેં પૌદ્ગલિક કર્મ નિમિત્તભૂત હૈં ઇસલિયે દેવત્વાદિ જીવકા સ્વભાવ નહીં હૈ.
[પુનશ્ચ, દેવ મરકર દેવ હી હોતા રહે ઔર મનુષ્ય મરકર મનુષ્ય હી હોતા રહે ઇસ માન્યતાકા ભી યહાઁ નિષેધ હુઆ. જીવોંકો અપની લેશ્યાકે યોગ્ય હી ગતિનામકર્મ ઔર આયુષકર્મકા બન્ધ હોતા હૈ ઔર ઇસલિયે ઉસકે યોગ્ય હી અન્ય ગતિ–આયુષ પ્રાપ્ત હોતી હૈ] .. ૧૧૯..
અન્વયાર્થઃ– [એતે જીવનિકાયાઃ] યહ [પૂર્વોક્ત] જીવનિકાય [દેહપ્રવીચારમાશ્રિતાઃ] દેહમેં વર્તનેવાલે અર્થાત્ દેહસહિત [ભણિતાઃ] કહે ગયે હૈં; [દેહવિહીનાઃ સિદ્ધાઃ] દેહરહિત ઐસે સિદ્ધ હૈં. -------------------------------------------------------------------------- પહલેકે કર્મ ક્ષીણ હોતે હૈં ઔર બાદકે અક્ષીણરૂપસે વર્તતે હૈં.
ને દેહવિરહિત સિદ્ધ છે; સંસારી ભવ્ય–અભવ્ય છે. ૧૨૦.
૧૭૮