કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા] નવપદાર્થપૂર્વક–મોક્ષમાર્ગપ્રપંચવર્ણન
જીવો મુત્તિવિરહિદો ગાહદિ તે તેહિં ઉગ્ગહદિ.. ૧૩૪..
જીવો મૂર્તિવિરહિતો ગાહતિ તાનિ તૈરવગાહ્યતે.. ૧૩૪..
મૂર્તકર્મ સ્પૃશતિ, તતસ્તન્મૂર્તં તેન સહ સ્નેહગુણવશાદ્બંધમનુભવતિ. એષ મૂર્તયોઃ કર્મણોર્બંધ–પ્રકારઃ. અથ નિશ્ચયનયેનામૂર્તો જીવોઽનાદિમૂર્તકર્મનિમિત્તરાગાદિપરિણામસ્નિગ્ધઃ સન્ વિશિષ્ટતયા મૂર્તાનિ ----------------------------------------------------------------------------- સકતા હૈ કિ ચૂહેકા વિષકા મૂર્ત હૈ; ઉસી પ્રકાર કર્મકા ફલ (–વિષય) મૂર્ત હૈ ઔર મૂર્ત ઇન્દ્રિયોંકે સમ્બન્ધ દ્વારા અનુભવમેં આતા હૈ–ભોગા જાતા હૈ, ઇસલિયે અનુમાન હો સકતા હૈ કિ કર્મ મૂર્ત હૈ.] ૧૩૩..
[બંધમ્ અનુભવતિ] બન્ધકો પ્રાપ્ત હોતા હૈ; [મૂર્તિવિરહિતઃ જીવઃ] મૂર્તત્વરહિત જીવ [તાનિ ગાહતિ] મૂર્તકર્મોંકો અવગાહતા હૈ ઔર [તૈઃ અવગાહ્યતે] મૂર્તકર્મ જીવકો અવગાહતે હૈં [અર્થાત્ દોનોં એકદૂસરેમેં અવગાહ પ્રાપ્ત કરતે હૈં].
ટીકાઃ– યહ, મૂર્તકર્મકા મૂર્તકર્મકે સાથ જો બન્ધપ્રકાર તથા અમૂર્ત જીવકા મૂર્તકર્મકે સાથ જો બન્ધપ્રકાર ઉસકી સૂચના હૈ.
યહાઁ [ઇસ લોકમેં], સંસારી જીવમેં અનાદિ સંતતિસે [–પ્રવાહસે] પ્રવર્તતા હુઆ મૂર્તકર્મ વિદ્યમાન હૈ. વહ, સ્પર્શાદિવાલા હોનેકે કારણ, આગામી મૂર્તકર્મકો સ્પર્શ કરતા હૈ; ઇસલિયે મૂર્ત ઐસા વહ વહ ઉસકે સાથ, સ્નિગ્ધત્વગુણકે વશ [–અપને સ્નિગ્ધરૂક્ષત્વપર્યાયકે કારણ], બન્ધકો પ્રાપ્ત હોતા હૈ. યહ, મૂર્તકર્મકા મૂર્તકર્મકે સાથ બન્ધપ્રકાર હૈ. --------------------------------------------------------------------------
આત્મા અમૂરત ને કરમ અન્યોન્ય અવગાહન લહે. ૧૩૪.