કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા] નવપદાર્થપૂર્વક–મોક્ષમાર્ગપ્રપંચવર્ણન
મુખ્યનિર્જરાકારણોપન્યાસોઽયમ્.
યો હિ સંવરેણ શુભાશુભપરિણામપરમનિરોધેન યુક્તઃ પરિજ્ઞાતવસ્તુસ્વરૂપઃ પરપ્રયોજનેભ્યો વ્યાવૃત્તબુદ્ધિઃ કેવલં સ્વપ્રયોજનસાધનોદ્યતમનાઃ આત્માનં સ્વોપલભ્ભેનોપલભ્ય ગુણગુણિનોર્વસ્તુ– ત્વેનાભેદાત્તદેવ જ્ઞાનં સ્વં સ્વેનાવિચલિતમનાસ્સંચેતયતે સ ખલુ નિતાન્તનિસ્સ્નેહઃ પ્રહીણ– સ્નેહાભ્યઙ્ગપરિષ્વઙ્ગશુદ્ધસ્ફટિકસ્તમ્ભવત્ પૂર્વોપાત્તં કર્મરજઃ સંધુનોતિ એતેન નિર્જરામુખ્યત્વે હેતુત્વં ધ્યાનસ્ય દ્યોતિતમિતિ.. ૧૪૫.. ----------------------------------------------------------------------------- વાસ્તવમેં આત્માર્થકા પ્રસાધક [સ્વપ્રયોજનકા પ્રકૃષ્ટ સાધક] વર્તતા હુઆ, [આત્માનમ્ જ્ઞાત્વા] આત્માકો જાનકર [–અનુભવ કરકે] [જ્ઞાનં નિયતં ધ્યાયતિ] જ્ઞાનકો નિશ્ચલરૂપસે ધ્યાતા હૈ, [સઃ] વહ [કર્મરજઃ] કર્મરજકો [સંધુનોતિ] ખિરા દેતા હૈ.
ટીકાઃ– યહ, નિર્જરાકે મુખ્ય કારણકા કથન હૈ.
સંવરસે અર્થાત્ શુભાશુભ પરિણામકે પરમ નિરોધસે યુક્ત ઐસા જો જીવ, વસ્તુસ્વરૂપકો [હેય–
ઉપાદેય તત્ત્વકો] બરાબર જાનતા હુઆ પરપ્રયોજનસે જિસકી બુદ્ધિ વ્યાવૃત્ત હુઈ હૈ ઔર કેવલ સ્વપ્રયોજન સાધનેમેં જિસકા ૨મન ઉદ્યત હુઆ હૈ ઐસા વર્તતા હુઆ, આત્માકો સ્વોપલબ્ધિસે ઉપલબ્ધ
કરકે [–અપનેકો સ્વાનુભવ દ્વારા અનુભવ કરકે], ગુણ–ગુણીકા વસ્તુરૂપસે અભેદ હોનેકે કારણ ઉસી
ભાઁતિ–પૂર્વોપાર્જિત કર્મરજકો ખિરા દેતી હૈ. -------------------------------------------------------------------------
જાણી, સુનિશ્ચળ જ્ઞાન ધ્યાવે, તે કરમરજ નિર્જરે. ૧૪૫.
૫નિઃસ્નેહ વર્તતા હુઆ –જિસકો ૬સ્નેહકે લેપકા સંગ પ્રક્ષીણ હુઆ હૈ ઐસે શુદ્ધ સ્ફટિકકે સ્તંભકી
૧. વ્યાવૃત્ત હોના = નિવર્તના; નિવૃત્ત હોના; વિમુખ હોના.
૨. મન = મતિ; બુદ્ધિ; ભાવ; પરિણામ.
૩. ઉદ્યત હોના = તત્પર હોના ; લગના; ઉદ્યમવંત હોના ; મુડ઼ના; ઢલના.
૪. ગુણી ઔર ગુણમેં વસ્તુ–અપેક્ષાસે અભેદ હૈ ઇસલિયે આત્મા કહો યા જ્ઞાન કહો–દોનોં એક હી હૈં. ઉપર જિસકા
‘આત્મા’ શબ્દસે કથન કિયા થા ઉસીકા યહાઁ ‘જ્ઞાન’શબ્દસે કથન કિયા હૈ. ઉસ જ્ઞાનમેં–નિજાત્મામેં–
નિજાત્મા દ્વારા નિશ્ચલ પરિણતિ કરકે ઉસકા સંચેતન–સંવેદન–અનુભવન કરના સો ધ્યાન હૈ.
૫. નિઃસ્નેહ = સ્નેહ રહિત; મોહરાગદ્વેષ રહિત.
૬. સ્નેહ = તેલ; ચિકના પદાર્થ; સ્નિગ્ધતા; ચિકનાપન.