જસ્સ ણ વિજ્જદિ રાગો દોસો મોહો વ જોગપરિકમ્મો.
તસ્ય શુભાશુભદહનો ધ્યાનમયો જાયતે અગ્નિઃ.. ૧૪૬..
ધ્યાનસ્વરૂપાભિધાનમેતત્.
શુદ્ધસ્વરૂપેઽવિચલિતચૈતન્યવૃત્તિર્હિ ધ્યાનમ્. અથાસ્યાત્મલાભવિધિરભિધીયતે. યદા ખલુ યોગી દર્શનચારિત્રમોહનીયવિપાકં પુદ્ગલકર્મત્વાત્ કર્મસુ સંહૃત્ય, તદનુવૃત્તેઃ વ્યાવૃત્ત્યોપયોગમ– મુહ્યન્તમરજ્યન્તમદ્વિષન્તં ચાત્યન્તશુદ્ધ એવાત્મનિ નિષ્કમ્પં -----------------------------------------------------------------------------
ઇસસે [–ઇસ ગાથાસે] ઐસા દર્શાયા કિ નિર્જરાકા મુખ્ય હેતુ ૧ધ્યાન હૈ.. ૧૪૫..
અન્વયાર્થઃ– [યસ્ય] જિસે [મોહઃ રાગઃ દ્વેષઃ] મોહ ઔર રાગદ્વેષ [ન વિદ્યતે] નહીં હૈ [વા] તથા [યોગપરિકર્મ] યોગોંકા સેવન નહીં હૈ [અર્થાત્ મન–વચન–કાયાકે પ્રતિ ઉપેક્ષા હૈ], [તસ્ય] ઉસે [શુભાશુભદહનઃ] શુભાશુભકો જલાનેવાલી [ધ્યાનમયઃ અગ્નિઃ] ધ્યાનમય અગ્નિ [જાયતે] પ્રગટ હોતી હૈ.
ટીકાઃ– યહ, ધ્યાનકે સ્વરૂપકા કથન હૈ.
શુદ્ધ સ્વરૂપમેં અવિચલિત ચૈતન્યપરિણતિ સો વાસ્તવમેં ધ્યાન હૈ. વહ ધ્યાન પ્રગટ હોનેકી વિધિ અબ કહી જાતી હૈ; જબ વાસ્તવમેં યોગી, દર્શનમોહનીય ઔર ચારિત્રમોહનીયકા વિપાક પુદ્ગલકર્મ હોનેસે ઉસ વિપાકકો [અપનેસે ભિન્ન ઐસે અચેતન] કર્મોંમેં સમેટકર, તદનુસાર પરિણતિસે ઉપયોગકો વ્યવૃત્ત કરકે [–ઉસ વિપાકકે અનુરૂપ પરિણમનમેંસે ઉપયોગકા નિવર્તન કરકે], મોહી, રાગી ઔર દ્વેષી ન હોનેવાલે ઐસે ઉસ ઉપયોગકો અત્યન્ત શુદ્ધ આત્મામેં હી નિષ્કમ્પરૂપસે લીન કરતા -------------------------------------------------------------------------
પ્રગટે શુભાશુભ બાળનારો ધ્યાન–અગ્નિ તેહને. ૧૪૬.
૨૧૦
૧. યહ ધ્યાન શુદ્ધભાવરૂપ હૈ.