કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા] નવપદાર્થપૂર્વક–મોક્ષમાર્ગપ્રપંચવર્ણન
અથ બંધપદાર્થવ્યાખ્યાનમ્.
સો તેણ હવદિ બદ્ધો પોગ્ગલકમ્મેણ વિવિહેણ.. ૧૪૭..
સ તેન ભવતિ બદ્ધઃ પુદ્ગલકર્મણા વિવિધેન.. ૧૪૭..
બન્ધસ્વરૂપાખ્યાનમેતત્.
યદિ ખલ્વયમાત્મા પરોપાશ્રયેણાનાદિરક્તઃ કર્મોદયપ્રભાવત્વાદુદીર્ણં શુભમશુભં વા ભાવં કરોતિ, તદા સ આત્મા તેન નિમિત્તભૂતેન ભાવેન પુદ્ગલકર્મણા વિવિધેન બદ્ધો ભવતિ. તદત્ર મોહરાગદ્વેષસ્નિગ્ધઃ શુભોઽશુભો વા પરિણામો જીવસ્ય ભાવબન્ધઃ, તન્નિમિત્તેન શુભાશુભકર્મત્વપરિણતાનાં જીવેન સહાન્યોન્યમૂર્ચ્છનં પુદ્ગલાનાં દ્રવ્યબન્ધ ઇતિ.. ૧૪૭.. -----------------------------------------------------------------------------
અન્વયાર્થઃ– [યદિ] યદિ [આત્મા] આત્મા [રક્તઃ] રક્ત [વિકારી] વર્તતા હુઆ [ઉદીર્ણં] ઉદિત [યમ્ શુભમ્ અશુભમ્ ભાવમ્] શુભ યા અશુભ ભાવકો [કરોતિ] કરતા હૈ, તો [સઃ] વહ આત્મા [તેન] ઉસ ભાવ દ્વારા [–ઉસ ભાવકે નિમિત્તસે] [વિવિધેન પુદ્ગલકર્મણા] વિવિધ પુદ્ગલકર્મોંસે [બદ્ધઃ ભવતિ] બદ્ધ હોતા હૈ.
ટીકાઃ– યહ, બન્ધકે સ્વરૂપકા કથન હૈ.
યદિ વાસ્તવમેં યહ આત્મા અન્યકે [–પુદ્ગલકર્મકે] આશ્રય દ્વારા અનાદિ કાલસે રક્ત રહકર કર્મોદયકે પ્રભાવયુક્તરૂપ વર્તનેસે ઉદિત [–પ્રગટ હોનેવાલે] શુભ યા અશુભ ભાવકો કરતા હૈ, તો વહ આત્મા ઉસ નિમિત્તભૂત ભાવ દ્વારા વિવિધ પુદ્ગલકર્મસે બદ્ધ હોતા હૈ. ઇસલિયે યહાઁ [ઐસા કહા હૈ કિ], મોહરાગદ્વેષ દ્વારા સ્નિગ્ધ ઐસે જો જીવકે શુભ યા અશુભ પરિણામ વહ ભાવબન્ધ હૈ ઔર ઉસકે [–શુભાશુભ પરિણામકે] નિમિત્તસે શુભાશુભ કર્મરૂપ પરિણત પુદ્ગલોંકા જીવકે સાથ અન્યોન્ય અવગાહન [–વિશિષ્ટ શક્તિ સહિત એકક્ષેત્રાવગાહસમ્બન્ધ] વહ દ્રવ્ય બન્ધ હૈ.. ૧૪૭.. -------------------------------------------------------------------------