Panchastikay Sangrah-Hindi (Gujarati transliteration). Gatha: 148.

< Previous Page   Next Page >


Page 214 of 264
PDF/HTML Page 243 of 293

 

] પંચાસ્તિકાયસંગ્રહ
[ભગવાનશ્રીકુન્દકુન્દ

૨૧૪

જોગણિમિત્તં ગહણં જોગો મણવયણકાયસંભૂદો.
ભાવણિમિત્તો બંધો ભાવો રદિરાગદોસમોહજુદો.. ૧૪૮..
યોગનિમિત્તં ગ્રહણં યોગો મનોવચનકાયસંભૂતઃ.
ભાવનિમિત્તો બન્ધો ભાવો રતિરાગદ્વેષમોહયુતઃ.. ૧૪૮..

બહિરઙ્ગાન્તરઙ્ગબન્ધકારણાખ્યાનમેતત્. ગ્રહણં હિ કર્મપુદ્ગલાનાં જીવપ્રદેશવર્તિકર્મસ્કન્ધાનુપ્રવેશઃ. તત્ ખલુ યોગનિમિત્તમ્. યોગો વાઙ્મનઃકાયકર્મવર્ગણાલમ્બન આત્મપ્રદેશપરિસ્પન્દઃ. બન્ધસ્તુ કર્મપુદ્ગલાનાં વિશિષ્ટ– શક્તિપરિણામેનાવસ્થાનમ્. સ પુનર્જીવભાવનિમિત્તઃ. જીવભાવઃ પુના રતિરાગદ્વેષમોહયુતઃ,

-----------------------------------------------------------------------------

ગાથા ૧૪૮

અન્વયાર્થઃ– [યોગનિમિત્તં ગ્રહણમ્] ગ્રહણકા [–કર્મગ્રહણકા] નિમિત્ત યોગ હૈ; [યોગઃ મનોવચનકાયસંભૂતઃ] યોગ મનવચનકાયજનિત [આત્મપ્રદેશપરિસ્પંદ] હૈ. [ભાવનિમિત્તઃ બન્ધઃ] બન્ધકા નિમિત્ત ભાવ હૈ; [ભાવઃ રતિરાગદ્વેષમોહયુતઃ] ભાવ રતિરાગદ્વેષમોહસે યુક્ત [આત્મપરિણામ] હૈ.

ટીકાઃ– યહ, બન્ધકે બહિરંગ કારણ ઔર અન્તરંગ કારણકા કથન હૈ.

ગ્રહણ અર્થાત્ કર્મપુદ્ગલોંકા જીવપ્રદેશવર્તી [–જીવકે પ્રદેશોંકે સાથ એક ક્ષેત્રમેં સ્થિત] કર્મસ્કન્ધોમેં પ્રવેશ; ઉસકા નિમિત્ત યોગ હૈ. યોગ અર્થાત્ વચનવર્ગણા, મનોવર્ગણા, કાયવર્ગણા ઔર કર્મવર્ગણાકા જિસમેં આલમ્બન હોતા હૈ ઐસા આત્મપ્રદેશોંકા પરિસ્પન્દ [અર્થાત્ જીવકે પ્રદેશોંકા કંપન.

બંધ અર્થાત્ કર્મપુદ્ગલોંકા વિશિષ્ટ શક્તિરૂપ પરિણામ સહિત સ્થિત રહના [અર્થાત્ કર્મપુદ્ગલોંકા અમુક અનુભાગરૂપ શક્તિ સહિત અમુક કાલ તક ટિકના]; ઉસકા નિમિત્ત જીવભાવ હૈે. જીવભાવ રતિરાગદ્વેષમોહયુક્ત [પરિણામ] હૈ અર્થાત્ મોહનીયકે વિપાકસે ઉત્પન્ન હોનેવાલા વિકાર હૈ. -------------------------------------------------------------------------

છે યોગહેતુક ગ્રહણ, મનવચકાય–આશ્રિત યોગ છે;
છે ભાવહેતુક બંધ, ને મોહાદિસંયુત ભાવ છે. ૧૪૮.