કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા] નવપદાર્થપૂર્વક–મોક્ષમાર્ગપ્રપંચવર્ણન
સ્વસમયપરસમયોપાદાનવ્યુદાસપુરસ્સરકર્મક્ષયદ્વારેણ જીવસ્વભાવનિયતચરિતસ્ય મોક્ષ– માર્ગત્વદ્યોતનમેતત્.
સંસારિણો હિ જીવસ્ય જ્ઞાનદર્શનાવસ્થિતત્વાત્ સ્વભાવનિયતસ્યાપ્યનાદિમોહનીયો– દયાનુવૃત્તિપરત્વેનોપરક્તોપયોગસ્ય સતઃ સમુપાત્તભાવવૈશ્વરુપ્યત્વાદનિયતગુણપર્યાયત્વં પરસમયઃ પરચરિતમિતિ યાવત્. તસ્યૈવાનાદિમોહનીયોદયાનુવૃત્તિપરત્વમપાસ્યાત્યન્તશુદ્ધોપયોગસ્ય સતઃ સમુપાત્તભાવૈક્યરુપ્યત્વાન્નિયતગુણપર્યાયત્વં સ્વસમયઃ સ્વચરિતમિતિ યાવત્ અથ ખલુ યદિ કથઞ્ચનોદ્ભિન્નસમ્યગ્જ્ઞાનજ્યોતિર્જીવઃ પરસમયં વ્યુદસ્ય સ્વસમયમુપાદત્તે તદા કર્મબન્ધાદવશ્યં ભ્રશ્યતિ. યતો હિ જીવસ્વભાવનિયતં ચરિતં મોક્ષમાર્ગ ઇતિ.. ૧૫૫.. -----------------------------------------------------------------------------
ટીકાઃ– સ્વસમયકે ગ્રહણ ઔર પરસમયકે ત્યાગપૂર્વક કર્મક્ષય હોતા હૈ– ઐસે પ્રતિપાદન દ્વારા યહાઁ [ઇસ ગાથામેં] ‘જીવસ્વભાવમેં નિયત ચારિત્ર વહ મોક્ષમાર્ગ હૈ’ ઐસા દર્શાયા હૈ.
સંસારી જીવ, [દ્રવ્ય–અપેક્ષાસે] જ્ઞાનદર્શનમેં અવસ્થિત હોનેકે કારણ સ્વભાવમેં નિયત [–નિશ્ચલરૂપસે સ્થિત] હોને પર ભી જબ અનાદિ મોહનીયકે ઉદયકા અનુસરણ કરકે પરિણતિ કરને કે કારણ ઉપરક્ત ઉપયોગવાલા [–અશુદ્ધ ઉપયોગવાલા] હોતા હૈ તબ [સ્વયં] ભાવોંકા વિશ્વરૂપપના [–અનેકરૂપપના] ગ્રહણ કિયા હોનકેે કારણ ઉસેે જો અનિયતગુણપર્યાયપના હોતા હૈ વહ પરસમય અર્થાત્ પરચારિત્ર હૈ; વહી [જીવ] જબ અનાદિ મોહનીયકે ઉદયકા અનુસરણ કરને વાલી પરિણતિ કરના છોડકર અત્યન્ત શુદ્ધ ઉપયોગવાલા હોતા હૈ તબ [સ્વયં] ભાવકા એકરૂપપના ગ્રહણ કિયા હોનેકે કારણ ઉસે જો નિયતગુણપર્યાયપના હોતા હૈ વહ સ્વસમય અર્થાત્ સ્વચારિત્ર હૈ.
અબ, વાસ્તવમેં યદિ કિસી ભી પ્રકાર સમ્યગ્જ્ઞાનજ્યોતિ પ્રગટ કરકે જીવ પરસમયકો છોડકર સ્વસમયકો ગ્રહણ કરતા હૈ તો કર્મબન્ધસે અવશ્ય છૂટતા હૈ; ઇસલિયે વાસ્તવમેં [ઐસા નિશ્ચિત હોતા હૈ કિ] જીવસ્વભાવમેં નિયત ચારિત્ર વહ મોક્ષમાર્ગ હૈ.. ૧૫૫.. ------------------------------------------------------------------------- ૧. ઉપરક્ત=ઉપરાગયુક્ત [કિસી પદાર્થમેં હોનેવાલા. અન્ય ઉપાધિકે અનુરૂપ વિકાર [અર્થાત્ અન્ય ઉપાધિ જિસમેં
૨. અનિયત=અનિશ્ચિત; અનેકરૂપ; વિવિધ પ્રકારકે. ૩. નિયત=નિશ્ચિત; એકરૂપ; અમુક એક હી પ્રકારકે.