૨૨૬
] પંચાસ્તિકાયસંગ્રહ
[ભગવાનશ્રીકુન્દકુન્દ
જો પરદવ્વમ્હિ સુહં અસુહં રાગેણ કુણદિ જદિ ભાવં.
સો સગચરિત્તભટ્ઠો
પરચરિયચરો હવદિ જીવો.. ૧૫૬..
યઃ પરદ્રવ્યે શુભમશુભં રાગેણ કરોતિ યદિ ભાવમ્.
સ સ્વકચરિત્રભ્રષ્ટઃ પરચરિતચરો ભવતિ જીવઃ.. ૧૫૬..
પરચરિતપ્રવૃત્તસ્વરૂપાખ્યાનમેતત્.
યો હિ મોહનીયોદયાનુવૃત્તિવશાદ્રજ્યમાનોપયોગઃ સન્ પરદ્રવ્યે શુભમશુભં વા ભાવમાદધાતિ, સ
સ્વકચરિત્રભ્રષ્ટઃ પરચરિત્રચર ઇત્યુપગીયતે; યતો હિ સ્વદ્રવ્યે શુદ્ધોપયોગવૃત્તિઃ સ્વચરિતં, પરદ્રવ્યે
સોપરાગોપયોગવૃત્તિઃ પરચરિતમિતિ.. ૧૫૬..
-----------------------------------------------------------------------------
ગાથા ૧૫૬
અન્વયાર્થઃ– [યઃ] જો [રાગેણ] રાગસે [–રંજિત અર્થાત્ મલિન ઉપયોગસે] [પરદ્રવ્યે]
પરદ્રવ્યમેં [શુભમ્ અશુભમ્ ભાવમ્] શુભ યા અશુભ ભાવ [યદિ કરોતિ] કરતા હૈ, [સઃ જીવઃ] વહ
જીવ [સ્વકચરિત્રભ્રષ્ટઃ] સ્વચારિત્રભ્રષ્ટ ઐસા [પરચરિતચરઃ ભવતિ] પરચારિત્રકા આચરણ કરનેવાલા
હૈ.
ટીકાઃ– યહ, પરચારિત્રમેં પ્રવર્તન કરનેવાલેકે સ્વરૂપકા કથન હૈ.
જો [જીવ] વાસ્તવમેં મોહનીયકે ઉદયકા અનુસરણ કરનેવાલીે પરિણતિકે વશ [અર્થાત્
મોહનીયકે ઉદયકા અનુસરણ કરકે પરિણમિત હોનેકે કારણ ] રંજિત–ઉપયોગવાલા
[ઉપરક્તઉપયોગવાલા] વર્તતા હુઆ, પરદ્રવ્યમેં શુભ યા અશુભ ભાવકો ધારણ કરતા હૈ, વહ [જીવ]
સ્વચારિત્રસે ભ્રષ્ટ ઐસા પરચારિત્રકા આચરણ કરનેવાલા કહા જાતા હૈ; ક્યોંકિ વાસ્તવમેં સ્વદ્રવ્યમેં
ંશુદ્ધ–ઉપયોગરૂપ પરિણતિ વહ સ્વચારિત્ર હૈ ઔર પરદ્રવ્યમેં સોપરાગ–ઉપયોગરૂપ પરિણતિ વહ
પરચારિત્ર હૈ.. ૧૫૬..
૧
-------------------------------------------------------------------------
૧. સોપરાગ=ઉપરાગયુક્ત; ઉપરક્ત; મલિન; વિકારી; અશુદ્ધ [ઉપયોગમેં હોનેવાલા, કર્મોદયરૂપ ઉપાધિકે અનુરૂપ
વિકાર (અર્થાત્ કર્મોદયરૂપ ઉપાધિ જિસમેં નિમિત્તભૂત હોતી હૈ ઐસી ઔપાધિક વિકૃતિ) વહ ઉપરાગ હૈ.]
જે રાગથી પરદ્રવ્યમાં કરતો શુભાશુભ ભાવને,
તે સ્વકચરિત્રથી ભ્રષ્ટ પરચારિત્ર આચરનાર છે. ૧૫૬.