૨૨૬
સો સગચરિત્તભટ્ઠો
સ સ્વકચરિત્રભ્રષ્ટઃ પરચરિતચરો ભવતિ જીવઃ.. ૧૫૬..
પરચરિતપ્રવૃત્તસ્વરૂપાખ્યાનમેતત્.
યો હિ મોહનીયોદયાનુવૃત્તિવશાદ્રજ્યમાનોપયોગઃ સન્ પરદ્રવ્યે શુભમશુભં વા ભાવમાદધાતિ, સ સ્વકચરિત્રભ્રષ્ટઃ પરચરિત્રચર ઇત્યુપગીયતે; યતો હિ સ્વદ્રવ્યે શુદ્ધોપયોગવૃત્તિઃ સ્વચરિતં, પરદ્રવ્યે સોપરાગોપયોગવૃત્તિઃ પરચરિતમિતિ.. ૧૫૬.. -----------------------------------------------------------------------------
અન્વયાર્થઃ– [યઃ] જો [રાગેણ] રાગસે [–રંજિત અર્થાત્ મલિન ઉપયોગસે] [પરદ્રવ્યે] પરદ્રવ્યમેં [શુભમ્ અશુભમ્ ભાવમ્] શુભ યા અશુભ ભાવ [યદિ કરોતિ] કરતા હૈ, [સઃ જીવઃ] વહ જીવ [સ્વકચરિત્રભ્રષ્ટઃ] સ્વચારિત્રભ્રષ્ટ ઐસા [પરચરિતચરઃ ભવતિ] પરચારિત્રકા આચરણ કરનેવાલા હૈ.
ટીકાઃ– યહ, પરચારિત્રમેં પ્રવર્તન કરનેવાલેકે સ્વરૂપકા કથન હૈ.
જો [જીવ] વાસ્તવમેં મોહનીયકે ઉદયકા અનુસરણ કરનેવાલીે પરિણતિકે વશ [અર્થાત્ મોહનીયકે ઉદયકા અનુસરણ કરકે પરિણમિત હોનેકે કારણ ] રંજિત–ઉપયોગવાલા [ઉપરક્તઉપયોગવાલા] વર્તતા હુઆ, પરદ્રવ્યમેં શુભ યા અશુભ ભાવકો ધારણ કરતા હૈ, વહ [જીવ] સ્વચારિત્રસે ભ્રષ્ટ ઐસા પરચારિત્રકા આચરણ કરનેવાલા કહા જાતા હૈ; ક્યોંકિ વાસ્તવમેં સ્વદ્રવ્યમેં ંશુદ્ધ–ઉપયોગરૂપ પરિણતિ વહ સ્વચારિત્ર હૈ ઔર પરદ્રવ્યમેં સોપરાગ–ઉપયોગરૂપ પરિણતિ વહ પરચારિત્ર હૈ.. ૧૫૬..
------------------------------------------------------------------------- ૧. સોપરાગ=ઉપરાગયુક્ત; ઉપરક્ત; મલિન; વિકારી; અશુદ્ધ [ઉપયોગમેં હોનેવાલા, કર્મોદયરૂપ ઉપાધિકે અનુરૂપ
જે રાગથી પરદ્રવ્યમાં કરતો શુભાશુભ ભાવને,
તે સ્વકચરિત્રથી ભ્રષ્ટ પરચારિત્ર આચરનાર છે. ૧૫૬.