કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા] નવપદાર્થપૂર્વક–મોક્ષમાર્ગપ્રપંચવર્ણન
[
૨૨૭
આસવદિ જેણ પુણ્ણં પાવં વા અપ્પણોધ ભાવેણ.
સો તેણ પરચરિત્તો હવદિ ત્તિ જિણા પરુવેંતિ.. ૧૫૭..
આસ્રવતિ યેન પુણ્યં પાપં વાત્મનોઽથ ભાવેન.
સ તેન પરચરિત્રઃ ભવતીતિ જિનાઃ પ્રરૂપયન્તિ.. ૧૫્ર૭..
પરચરિતપ્રવૃત્તેર્બન્ધહેતુત્વેન મોક્ષમાર્ગત્વનિષેધનમેતત્.
ઇહ કિલ શુભોપરક્તો ભાવઃ પુણ્યાસ્રવઃ, અશુભોપરક્તઃ પાપાસ્રવ ઇતિ. તત્ર પુણ્યં પાપં વા યેન
ભાવેનાસ્રવતિ યસ્ય જીવસ્ય યદિ સ ભાવો ભવતિ સ જીવસ્તદા તેન પરચરિત ઇતિ પ્રરુપ્યતે. તતઃ
પરચરિતપ્રવૃત્તિર્બન્ધમાર્ગ એવ, ન મોક્ષમાર્ગ ઇતિ.. ૧૫૭..
-----------------------------------------------------------------------------
ગાથા ૧૫૭
અન્વયાર્થઃ– [યેન ભાવેન] જિસ ભાવસે [આત્મનઃ] આત્માકો [પુણ્યં પાપં વા] પુણ્ય અથવા પાપ
[અથ આસ્રવતિ] આસ્રવિત હોતે હૈં, [તેન] ઉસ ભાવ દ્વારા [સઃ] વહ [જીવ] [પરચરિત્રઃ ભવતિ]
પરચારિત્ર હૈ–[ઇતિ] ઐસા [જિનાઃ] જિન [પ્રરૂપયન્તિ] પ્રરૂપિત કરતે હૈં.
ટીકાઃ– યહાઁ, પરચારિત્રપ્રવૃતિ બંધહેતુભૂત હોનેસે ઉસે મોક્ષમાર્ગપનેકા નિષેધ કિયા ગયા હૈ
[અર્થાત્ પરચારિત્રમેં પ્રવર્તન બંધકા હેતુ હોનેસે વહ મોક્ષમાર્ગ નહીં હૈ ઐસા ઇસ ગાથામેં દર્શાયા હૈ].
યહાઁ વાસ્તવમેં શુભોપરક્ત ભાવ [–શુભરૂપ વિકારી ભાવ] વહ પુણ્યાસ્રવ હૈ ઔર અશુભોપરક્ત
ભાવ [–અશુભરૂપ વિકારી ભાવ] પાપાસ્રવ હૈ. વહાઁ, પુણ્ય અથવા પાપ જિસ ભાવસે આસ્રવિત હોતે હૈં,
વહ ભાવ જબ જિસ જીવકો હો તબ વહ જીવ ઉસ ભાવ દ્વારા પરચારિત્ર હૈ– ઐસા [જિનેંદ્રોં દ્વારા]
પ્રરૂપિત કિયા જાતા હૈ. ઇસલિયે [ઐસા નિશ્ચિત હોતા હૈ કિ] પરચારિત્રમેં પ્રવૃત્તિ સો બંધમાર્ગ હી
હૈ, મોક્ષમાર્ગ નહીં હૈ.. ૧૫૭..
-------------------------------------------------------------------------
રે! પુણ્ય અથવા પાપ જીવને આસ્રવે જે ભાવથી,
તેના વડે તે ‘પરચરિત’ નિર્દિષ્ટ છે જિનદેવથી. ૧૫૭.