] પંચાસ્તિકાયસંગ્રહ
[ભગવાનશ્રીકુન્દકુન્દ
૨૩૨
ધમ્માદીસદ્દહણં સમ્મત્તં ણાણમંગપુવ્વગદં.
ચેટ્ઠા તવમ્હિ ચરિયા વવહારો મોક્ખમગ્ગો ત્તિ.. ૧૬૦..
ચેટ્ઠા તવમ્હિ ચરિયા વવહારો મોક્ખમગ્ગો ત્તિ.. ૧૬૦..
ધર્માદિશ્રદ્ધાનં સમ્યક્ત્વં જ્ઞાનમઙ્ગપૂર્વગતમ્.
ચેષ્ટા તપસિ ચર્યા વ્યવહારો મોક્ષમાર્ગ ઇતિ.. ૧૬૦..
ચેષ્ટા તપસિ ચર્યા વ્યવહારો મોક્ષમાર્ગ ઇતિ.. ૧૬૦..
નિશ્ચયમોક્ષમાર્ગસાધનભાવેન પૂર્વોદ્દિષ્ટવ્યવહારમોક્ષમાર્ગનિર્દેશોઽયમ્. -----------------------------------------------------------------------------
ગાથા ૧૬૦
અન્વયાર્થઃ– [ધર્માદિશ્રદ્ધાનં સમ્યક્ત્વમ્] ધર્માસ્તિકાયાદિકા શ્રદ્ધાન સો સમ્યક્ત્વ [અઙ્ગપૂર્વગતમ્ જ્ઞાનમ્] અંગપૂર્વસમ્બન્ધી જ્ઞાન સો જ્ઞાન ઔર [તપસિ ચેષ્ટા ચર્યા] તપમેં ચેષ્ટા [–પ્રવૃત્તિ] સોે ચારિત્ર; [ઇતિ] ઇસ પ્રકાર [વ્યવહારઃ મોક્ષમાર્ગઃ] વ્યવહારમોક્ષમાર્ગ હૈ.
ટીકાઃ– નિશ્ચયમોક્ષમાર્ગકે સાધનરૂપસે, પૂર્વોદ્ષ્ટિ [૧૦૭ વીં ગાથામેં ઉલ્લિખિત] વ્યવહારમોક્ષમાર્ગકા યહ નિર્દેશ હૈ. -------------------------------------------------------------------------
[યહાઁ એક ઉદાહરણ લિયા જાતા હૈઃ–
સાધ્ય–સાધન સમ્બન્ધી સત્યાર્થ નિરૂપણ ઇસ પ્રકાર હૈ કિ ‘છઠવેં ગુણસ્થાનમેં વર્તતી હુઈ આંશિક શુદ્ધિ
સાતવેં ગુણસ્થાનયોગ્ય નિર્વિકલ્પ શુદ્ધ પરિણતિકા સાધન હૈ.’ અબ, ‘છઠવેં ગુણસ્થાનમેં કૈસી અથવા કિતની
શુદ્ધિ હોતી હૈે’– ઇસ બાતકો ભી સાથ હી સાથ સમઝના હો તો વિસ્તારસે એૈસા નિરૂપણ કિયા જાતા હૈ કિ
‘જિસ શુદ્ધિકે સદ્ભાવમેં, ઉસકે સાથ–સાથ મહાવ્રતાદિકે શુભવિકલ્પ હઠ વિના સહજરૂપસે પ્રવર્તમાન હો વહ
છઠવેં ગુણસ્થાનયોગ્ય શુદ્ધિ સાતવેં ગુણસ્થાનયોગ્ય નિર્વિકલ્પ શુદ્ધ પરિણતિકા સાધન હૈ.’ ઐસે લમ્બે કથનકે
બદલે, ઐસા કહા જાએ કિ ‘છઠવેં ગુણસ્થાનમેં પ્રવર્તમાન મહાવ્રતાદિકે શુભ વિકલ્પ સાતવેં ગુણસ્થાનયોગ્ય
નિર્વિકલ્પ શુદ્ધ પરિણતિકા સાધન હૈ,’ તો વહ ઉપચરિત નિરૂપણ હૈ. ઐસે ઉપચરિત નિરૂપણમેંસે ઐસા અર્થ
નિકાલના ચાહિયે કિ ‘મહાવ્રતાદિકે શુભ વિકલ્પ નહીં કિન્તુ ઉનકે દ્વારા જિસ છઠવેં ગુણસ્થાનયોગ્ય શુદ્ધિ
બતાના થા વહ શૂદ્ધિ વાસ્તવમેં સાતવેં ગુણસ્થાનયોગ્ય નિર્વિકલ્પ શુદ્ધ પરિણતિકા સાધન હૈ.’]
શુદ્ધિ હોતી હૈે’– ઇસ બાતકો ભી સાથ હી સાથ સમઝના હો તો વિસ્તારસે એૈસા નિરૂપણ કિયા જાતા હૈ કિ
‘જિસ શુદ્ધિકે સદ્ભાવમેં, ઉસકે સાથ–સાથ મહાવ્રતાદિકે શુભવિકલ્પ હઠ વિના સહજરૂપસે પ્રવર્તમાન હો વહ
છઠવેં ગુણસ્થાનયોગ્ય શુદ્ધિ સાતવેં ગુણસ્થાનયોગ્ય નિર્વિકલ્પ શુદ્ધ પરિણતિકા સાધન હૈ.’ ઐસે લમ્બે કથનકે
બદલે, ઐસા કહા જાએ કિ ‘છઠવેં ગુણસ્થાનમેં પ્રવર્તમાન મહાવ્રતાદિકે શુભ વિકલ્પ સાતવેં ગુણસ્થાનયોગ્ય
નિર્વિકલ્પ શુદ્ધ પરિણતિકા સાધન હૈ,’ તો વહ ઉપચરિત નિરૂપણ હૈ. ઐસે ઉપચરિત નિરૂપણમેંસે ઐસા અર્થ
નિકાલના ચાહિયે કિ ‘મહાવ્રતાદિકે શુભ વિકલ્પ નહીં કિન્તુ ઉનકે દ્વારા જિસ છઠવેં ગુણસ્થાનયોગ્ય શુદ્ધિ
બતાના થા વહ શૂદ્ધિ વાસ્તવમેં સાતવેં ગુણસ્થાનયોગ્ય નિર્વિકલ્પ શુદ્ધ પરિણતિકા સાધન હૈ.’]
ધર્માદિની શ્રદ્ધા સુદ્રગ, પૂર્વાંગબોધ સુબોધ છે,
તપમાંહિ ચેષ્ટા ચરણ–એક વ્યવહારમુક્તિમાર્ગ છે. ૧૬૦.
તપમાંહિ ચેષ્ટા ચરણ–એક વ્યવહારમુક્તિમાર્ગ છે. ૧૬૦.