૨૫૮
વિલોચનપુટાઃ કિમપિ સ્વબુદ્ધયાવલોક્ય યથાસુખમાસતે, તે ખલ્વવધીરિતભિન્નસાધ્યસાધનભાવા અભિન્નસાધ્યસાધનભાવમલભમાના અન્તરાલ એવ પ્રમાદકાદમ્બરીમદભરાલસચેતસો મત્તા ઇવ, મૂર્ચ્છિતા ઇવ, સુષુપ્તા ઇવ, પ્રભૂતઘૃતસિતોપલપાયસાસાદિતસૌહિત્યા ઇવ, સસુલ્બણબલ–સઞ્જનિતજાડયા ઇવ, દારુણમનોભ્રંશવિહિત મોહા ઇવ, મુદ્રિતવિશિષ્ટચૈતન્યા વનસ્પતય ઇવ,
-----------------------------------------------------------------------------
હુએ, આઁખોંકો અધમુન્દા રખકર કુછભી સ્વબુદ્ધિસે અવલોક કર યથાસુખ રહતે હૈં [અર્થાત્ સ્વમતિકલ્પનાસે કુછ ભી ભાસકી કલ્પના કરકે ઇચ્કાનુસાર– જૈસે સુખ ઉત્પન્ન હો વૈસે–રહતે હૈં], વે વાસ્તવમેં ભિન્નસાધ્યસાધનભાવકો તિરસ્કારતે હુએ, અભિન્નસાધ્યસાધનભાવકો ઉપલબ્ધ નહીં કરતે હુએ, અંતરાલમેં હી [–શુભ તથા શુદ્ધકે અતિરિક્ત શેષ તીસરી અશુભ દશામેં હી], પ્રમાદમદિરાકે મદસે ભરે હુએ આલસી ચિત્તવાલે વર્તતે હુએ, મત્ત [ઉન્મત્ત] જૈસે, મૂર્છિત જૈસે, સુષુપ્ત જૈસે, બહુત ઘી–શક્કર ખીર ખાકર તૃપ્તિકો પ્રાપ્ત હુએ [તૃપ્ત હુએ] હોં ઐસે, મોટે શરીરકે કારણ જડતા [– મંદતા, નિષ્ક્રિયતા] ઉત્પન્ન હુઈ હો ઐસે, દારુણ બુદ્ધિભ્રંશસે મૂઢતા હો ગઈ હો ઐસે, જિસકા વિશિષ્ટચૈતન્ય મુઁદ
------------------------------------------------------------------------- ૧. યથાસુખ = ઇચ્છાનુસાર; જૈસે સુખ ઉત્પન્ન હો વૈસે; યથેચ્છરૂપસે. [જિન્હેં દ્રવ્યાર્થિકનયકે [નિશ્ચયનયકે]
ઐસા હોને પર ભી જો નિજ કલ્પનાસે અપનેમેં કિંચિત ભાસ હોનેકી કલ્પના કરકે નિશ્ચિંતરૂપસે સ્વચ્છંદપૂર્વક
વર્તતે હૈં. ‘જ્ઞાની મોક્ષમાર્ગી જીવોંકો પ્રાથમિક દશામેં આંશિક શુદ્ધિકે સાથ–સાથ ભૂમિકાનુસાર શુભ ભાવ ભી
હોતે હૈં’–ઇસ બાતકી શ્રદ્ધા નહીં કરતે, ઉન્હેં યહાઁ કેવલ નિશ્ચયાવલમ્બી કહા હૈ.]
૨. મોક્ષમાર્ગી જ્ઞાની જીવોંકો સવિકલ્પ પ્રાથમિક દશામેં [છઠવેં ગુણસ્થાન તક] વ્યવહારનયકી અપેક્ષાસે
શ્રાવક–મુનિકે આચાર સમ્બન્ધી શુભ ભાવ હોતે હૈં.–યહ વાત કેવલનિશ્ચયાવલમ્બી જીવ નહીં માનતા અર્થાત્
[આંશિક શુદ્ધિકે સાથકી] શુભભાવવાલી પ્રાથમિક દશાકો વે નહીં શ્રદ્ધતે ઔર સ્વયં અશુભ ભાવોંમેં વર્તતે હોને
પર ભી અપનેમેં ઉચ્ચ શુદ્ધ દશાકી કલ્પના કરકે સ્વચ્છંદી રહતે હૈં.