કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા] ષડ્દ્રવ્ય–પંચાસ્તિકાયવર્ણન
[
૩
પઞ્ચાસ્તિકાયષડ્દ્રવ્યપ્રકારેણ પ્રરૂપણમ્.
પૂર્વં મૂલપદાર્થાનામિહ સૂત્રકૃતા કૃતમ્.. ૪..
જીવાજીવદ્વિપર્યાયરૂપાણાં ચિત્રવર્ત્મનામ્.
તતોનવપદાર્થાનાં વ્યવસ્થા પ્રતિપાદિતા.. ૫..
તતસ્તત્ત્વપરિજ્ઞાનપૂર્વેણ ત્રિતયાત્મના.
પ્રોક્તા માર્ગેણ કલ્યાણી મોક્ષપ્રાપ્તિરપશ્ચિમા.. ૬..
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
[શ્લોકાર્થઃ–] યહાઁ પ્રથમ સુત્રકર્તાને મૂલ પદાર્થોંકા પંચાસ્તિકાય એવેં ષડ્દ્રવ્યકે પ્રકારસે
પ્રરૂપણ કિયા હૈ [અર્થાત્ ઇસ શાસ્ત્રકે પ્રથમ અધિકારમેં શ્રીમદ્ભગવત્કુન્દકુન્દાચાર્યદેવને વિશ્વકે મૂલ
પદાર્થોંકા પાઁચ અસ્તિકાય ઔર છહ દ્રવ્યકી પદ્ધતિસે નિરૂપણ કિયા હૈ]. [૪]
[શ્લોકાર્થઃ–] પશ્ચાત્ [દૂસરે અધિકારમેં], જીવ ઔર અજીવ– ઇન દો કી પર્યાયોંરૂપ નવ
પદાર્થોંકી–કિ જિનકે માર્ગ અર્થાત્ કાર્ય ભિન્ન–ભિન્ન પ્રકારકે હૈં ઉનકી–વ્યવસ્થા પ્રતિપાદિત કી હૈ.
[૫]
[શ્લોકાર્થઃ–] પશ્ચાત્ [દૂસરે અધિકારકે અન્તમેં] , તત્ત્વકે પરિજ્ઞાનપૂર્વક [પંચાસ્તિકાય,
ષડ્દ્રવ્ય તથા નવ પદાર્થોંકે યથાર્થ જ્ઞાનપૂર્વક] ત્રયાત્મક માર્ગસે [સમ્યગ્દર્શન જ્ઞાનચારિત્રાત્મક
માર્ગસે] કલ્યાણસ્વરૂપ ઉત્તમ મોક્ષપ્રાપ્તિ કહી હૈ. [૬]
--------------------------------------------------------------------------
ઇસ શાસ્ત્રકે કર્તા શ્રીમદ્ભગવત્કુન્દકુન્દાચાર્યદેવ હૈં. ઉનકે દૂસરે નામ પદ્મનંદી, વક્રગ્રીવાચાર્ય,
એલાચાર્ય ઔર ગૃદ્ધપિચ્છાચાર્ય હૈં. શ્રી જયસેનાચાર્યદેવ ઇસ શાસ્ત્રકી તાત્પર્યવૃત્તિ નામક ટીકા પ્રારમ્ભ
કરતે હુએ લિખતે હૈં કિઃ–– ‘અબ શ્રી કુમારનંદી–સિદ્ધાંતિદેવકે શિષ્ય શ્રીમત્કુન્દકુન્દાચાર્યદેવને–
જિનકે દૂસરે નામ પદ્મનંદી આદિ થે ઉન્હોંને – પ્રસિદ્ધકથાન્યાયસે પૂર્વવિદેહમેં જાકર વીતરાગ–
સર્વજ્ઞ સીમંધરસ્વામી તીર્થંકરપરમદેવકે દર્શન કરકે, ઉનકે મુખકમલસે નીકલી હુઈ દિવ્ય વાણીકે
શ્રવણસે અવધારિત પદાર્થ દ્વારા શુદ્ધાત્મતત્ત્વાદિ સારભૂત અર્થ ગ્રહણ કરકે, વહાઁસે લૌટકર
અંતઃતત્ત્વ એવં બહિઃતત્ત્વકે ગૌણ–મુખ્ય પ્રતિપાદનકે હેતુ અથવા શિવકુમારમહારાજાદિ સંક્ષેપરુચિ
શિષ્યોંકે પ્રતિબોધનાર્થ રચે હુએ પંચાસ્તિકાયપ્રાભૃતશાસ્ત્રકા યથાક્રમસે અધિકારશુદ્ધિપૂર્વક
તાત્પર્યાર્થરૂપ વ્યાખ્યાન કિયા જાતા હૈ.