૮
] પંચાસ્તિકાયસંગ્રહ
[ભગવાનશ્રીકુન્દકુન્દ
નારકતિર્યગ્મનુષ્યદેવત્વલક્ષણાનાં ગતીનાં નિવારણત્વાત્ પારતંક્ર્યનિવૃત્તિલક્ષણસ્ય નિર્વાણસ્ય
શુદ્ધાત્મતત્ત્વોપલમ્ભરૂપસ્ય પરમ્પરયા કારણત્વાત્ સ્વાતંક્ર્યપ્રાપ્તિલક્ષણસ્ય ચ ફલસ્ય સદ્ભાવાદિતિ..
૨..
સમવાઓ પંચણ્હં સમઉ ત્તિ જિણુત્તમેહિં પણ્ણત્તં.
સો ચેવ હવદિ લોઓ તત્તો અમિઓ અલોઓ ખં.. ૩..
સમવાદઃ સમવાયો વા પંચાનાં સમય ઇતિ જિનોત્તમૈઃ પ્રજ્ઞપ્તમ્.
સ ચ એવ ભવતિ લોકસ્તતોઽમિતોઽલોકઃ ખમ્.. ૩..
---------------------------------------------------------------------------------------------
[૧] ‘નારકત્વ’ તિર્યચત્વ, મનુષ્યત્વ તથા દેવત્વસ્વરૂપ ચાર ગતિયોંકા નિવારણ’ કરને કે
કારણ ઔર [૨] શુદ્ધાત્મતત્ત્વકી ઉપલબ્ધિરૂપ ‘નિર્વાણકા પરમ્પરાસે કારણ’ હોનેકે કારણ [૧]
પરતંત્રતાનિવૃતિ જિસકા લક્ષણ હૈ ઔર [૨] સ્વતંત્રતાપ્રાપ્તિ જિસકા લક્ષણ હૈ –– ઐસે ૧ફલ
સહિત હૈ.
ભાવાર્થઃ– વીતરાગસર્વજ્ઞ મહાશ્રમણકે મુખસે નીકલે હુએ શબ્દસમયકો કોઈ આસન્નભવ્ય પુરુષ
સુનકર, ઉસ શબ્દસમયકે વાચ્યભૂત પંચાસ્તિકાયસ્વરૂપ અર્થ સમયકો જાનતા હૈ ઔર ઉસમેં આજાને
વાલે શુદ્ધજીવાસ્તિકાયસ્વરૂપ અર્થમેં [પદાર્થમેં] વીતરાગ નિર્વિકલ્પ સમાધિ દ્વારા સ્થિત રહકર ચાર
ગતિકા નિવારણ કરકે, નિર્વાણ પ્રાપ્ત કરકે, સ્વાત્મોત્પન્ન, અનાકુલતાલક્ષણ, અનન્ત સુખકો પ્રાપ્ત
કરતા હૈ. ઇસ કારણસે દ્રવ્યાગમરૂપ શબ્દસમય નમસ્કાર કરને તથા વ્યાખ્યાન કરને યોગ્ય હૈ..૨..
ગાથા ૩
અન્વયાર્થઃ– [પંચાનાં સમવાદઃ] પાઁચ અસ્તિકાયકા સમભાવપૂર્વક નિરૂપણ [વા] અથવા [સમવાયઃ]
--------------------------------------------------------------------------
મૂલ ગાથામેં ‘સમવાઓ’ શબ્દ હૈે; સંસ્કૃત ભાષામેં ઉસકા અર્થ ‘સમવાદઃ’ ભી હોતા હૈ ઔર ‘ સમવાયઃ’ ભી
હોતા હૈ.
૧. ચાર ગતિકા નિવારણ [અર્થાત્ પરતન્ત્રતાકી નિવૃતિ] ઔર નિર્વાણકી ઉત્પત્તિ [અર્થાત્ સ્વતન્ત્રતાકી પ્રાપ્તિ]
વહ સમયકા ફલ હૈ.
સમવાદ વા સમવાય પાંચ તણો સમય– ભાખ્યું જિને;
તે લોક છે, આગળ અમાપ અલોક આભસ્વરૂપ છે. ૩.