તે હોંતિ અત્થિકાયા ણિપ્પિણ્ણં જેહિં તઇલ્લુક્કં.. ૫..
તે ભવન્ત્યસ્તિકાયાઃ નિષ્પન્નં યૈસ્ત્રૈલોક્યમ્.. ૫..
અણુમહાન્તઃ અર્થાત જો બહુ પ્રદેશોં દ્વારા [– દો સે અધિક પ્રદેશોં દ્વારા] બડે઼ હોં વે અણુમહાન હૈં.
ઇસ વ્યુત્પત્તિકે અનુસાર જીવ, ધર્મ ઔર અધર્મ અસંખ્યપ્રદેશી હોનેસે અણુમહાન હૈં; આકાશ અનંતપ્રદેશી
હોનેસે અણુમહાન હૈ; ઔર ત્રિ–અણુક સ્કંધસે લેકર અનન્તાણુક સ્કંધ તકકે સર્વ સ્કન્ધ બહુપ્રદેશી
હોનેસે અણુમહાન હૈ. [૨] અણુભ્યામ્ મહાન્તઃ અણુમહાન્તઃ અર્થાત જો દો પ્રદેશોં દ્વારા બડે઼ હોં વે
અણુમહાન હૈં. ઇસ વ્યુત્પત્તિકે અનુસાર દ્વિ–અણુક સ્કંધ અણુમહાન હૈં. [૩] અણવશ્ચ મહાન્તશ્ચ
અણુમહાન્તઃ અર્થાત્ જો અણુરૂપ [–એક પ્રદેશી] ભી હોં ઔર મહાન [અનેક પ્રદેશી] ભી હોં વે
અણુમહાન હૈં. ઇસ વ્યુત્પત્તિકે અનુસાર પરમાણુ અણુમહાન હૈ, ક્યોંકિ વ્યક્તિ–અપેક્ષાસે વે એકપ્રદેશી હૈં
ઔર શક્તિ–અપેક્ષાસે અનેકપ્રદેશી ભી [ઉપચારસે] હૈં. ઇસપ્રકાર ઉપર્યુક્ત પાઁચોં દ્રવ્ય અણુમહાન
હોનેસે કાયત્વવાલે હૈં ઐસા સિદ્ધ હુઆ.
કાલાણુકો અસ્તિત્વ હૈ કિન્તુ કિસી પ્રકાર ભી કાયત્વ નહીં હૈ, ઇસલિયે વહ દ્રવ્ય હૈ કિન્તુ
[અસ્તિકાયાઃ ભવન્તિ] અસ્તિકાય હૈ [યૈઃ] કિ જિનસે [ત્રૈલોક્યમ્] તીન લોક [નિષ્પન્નમ્] નિષ્પન્ન
હૈ.
કિન્તુ વિસ્તારક્રમકે અંશ અસ્તિકાયકે હી હોતે હૈં.]
તે અસ્તિકાયો જાણવા, ત્રૈલોક્યરચના જે વડે. ૫.