Panchastikay Sangrah-Hindi (Gujarati transliteration). Gatha: 10.

૨૬

] પંચાસ્તિકાયસંગ્રહ

[ભગવાનશ્રીકુન્દકુન્દ

રૂપત્વમેકરૂપત્વમનન્તપર્યાયત્વમેકપર્યાયત્વં ચ પ્રતિપાદિતં સત્તાયાસ્તત્સર્વં તદનર્થાન્તરભૂતસ્ય
દ્રવ્યાસ્યૈવ દ્રષ્ટવ્યમ્. તતો ન કશ્ચિદપિ તેષુ સત્તા વિશેષોઽવશિષ્યેત યઃ સત્તાં વસ્તુતો દ્રવ્યાત્પૃથક્
વ્યવસ્થાપયેદિતિ.. ૯..

દવ્વં સલ્લક્ખણયં ઉપ્પાદવ્વયધુવત્તસંજુતેં
ગુણપજ્જયાસયં વા જં તં ભણ્ણંતિ સવ્વણ્હુ.. ૧૦..

દ્રવ્યં સલ્લક્ષણકં ઉત્પાદવ્યયધ્રુવત્વસંયુક્તમ્.
ગુણપયાયાશ્રયં વા યત્તદ્ભણન્તિ સર્વજ્ઞા.. ૧૦..

અત્ર ત્રેધા દ્રવ્યલક્ષણમુક્તમ્.
સદ્ર્રવ્યલક્ષણમ્ ઉક્તલક્ષણાયાઃ સત્તાયા અવિશેષાદ્ર્રવ્યસ્ય સત્સ્વરૂપમેવ લક્ષણમ્. ન

ચાનેકાન્તાત્મકસ્ય દ્રવ્યસ્ય સન્માત્રમેવ સ્વં રૂપં યતો લક્ષ્યલક્ષણવિભાગાભાવ ઇતિ. ઉત્પાદ–

-----------------------------------------------------------------------------

અનેકપના, સર્વપદાર્થસ્થિતપના, એકપદાર્થસ્થિતપના, વિશ્વરૂપપના, એકરૂપપના, અનન્તપર્યાયમયપના
ઔર એકપર્યાયમયપના કહા ગયા વહ સર્વ સત્તાસે અનર્થાંતરભૂત [અભિન્નપદાર્થભૂત, અનન્યપદાર્થભૂત]
દ્રવ્યકો હી દેખના [અર્થાત્ સત્પના, અસત્પના, ત્રિલક્ષણપના, અત્રિલક્ષણપના આદિ સમસ્ત સત્તાકે
વિશેષ દ્રવ્યકે હી હૈ ઐસા માનના]. ઇસલિયે ઉનમેં [–ઉન સત્તાકે વિશેષોમેં] કોઈ સત્તાવિશેષ શેષ
નહીં રહતા જો કિ સત્તાકો વસ્તુતઃ [પરમાર્થતઃ] દ્રવ્યસે પૃથક્ સ્થાપિત કરે .. ૯..

ગાથા ૧૦

અન્વયાર્થઃ– [યત્] જો [સલ્લક્ષણકમ્] ‘સત્’ લક્ષણવાલા હૈ, [ઉત્પાદવ્યયધ્રુવત્વસંયુક્તમ્] જો

ઉત્પાદવ્યયધ્રૌવ્યસંયુક્ત હૈ [વા] અથવા [ગુણપર્યાયાશ્રયમ્] જો ગુણપર્યાયોંકા આશ્રય હૈ, [તદ્] ઉસેે
[સર્વજ્ઞાઃ] સર્વજ્ઞ [દ્રવ્યં] દ્રવ્ય [ભણન્તિ] કહતે હૈં.

ટીકાઃ– યહાઁ તીન પ્રકારસે દ્રવ્યકા લક્ષણ કહા હૈ.

‘સત્’ દ્રવ્યકા લક્ષણ હૈ. પુર્વોક્ત લક્ષણવાલી સત્તાસે દ્રવ્ય અભિન્ન હોનેકે કારણ ‘સત્’ સ્વરૂપ

હી દ્રવ્યકા લક્ષણ હૈ. ઔર અનેકાન્તાત્મક દ્રવ્યકા સત્માત્ર હી સ્વરૂપ નહીં હૈ કિ જિસસે
લક્ષ્યલક્ષણકે વિભાગકા અભાવ હો. [સત્તાસે દ્રવ્ય અભિન્ન હૈ ઇસલિયે દ્રવ્યકા જો સત્તારૂપ સ્વરૂપ વહી

--------------------------------------------------------------------------

છે સત્ત્વ લક્ષણ જેહનું, ઉત્પાદવ્યયધ્રુવયુક્ત જે,
ગુણપર્યયાશ્રય જેહ, તેને દ્રવ્ય સર્વજ્ઞો કહે. ૧૦.

< Previous Page Next Page >