૩૦
] પંચાસ્તિકાયસંગ્રહ
[ભગવાનશ્રીકુન્દકુન્દ
દ્રવ્યસ્ય હિ સહક્રમપ્રવૃત્તગુણપર્યાયસદ્ભાવરૂપસ્ય ત્રિકાલાવસ્થાયિનોઽનાદિનિધનસ્ય ન
સમુચ્છેદસમુદયૌ યુક્તૌ. અથ તસ્યૈવ પર્યાયાણાં સહપ્રવૃત્તિભાજાં કેષાંચિત્ ધ્રૌવ્યસંભવેઽપ્યરેષાં
ક્રમપ્રવૃત્તિભાજાં વિનાશસંભવસંભાવનમુપપન્નમ્. તતો દ્રવ્યાર્થાર્પણાયામનુત્પાદમુચ્છેદં સત્સ્વભાવમેવ
દ્રવ્યં, તદેવ પર્યાયાર્થાર્પણાયાં સોત્પાદં સોચ્છેદં ચાવબોદ્ધવ્યમ્. સર્વમિદમનવદ્યઞ્ચ
દ્રવ્યપર્યાયાણામભેદાત્.. ૧૧..
પજ્જયવિજુદં દવ્વં દવ્વવિજુત્તા ય પજ્જયા ણત્થિ.
દોણ્હં અણણ્ણભૂદં ભાવં સમણા પરુવિંતિ.. ૧૨..
પર્યયવિયુતં દ્રવ્યં દ્રવ્યવિયુક્તાશ્ચ પર્યાયા ન સન્તિ.
દ્વયોરનન્યભૂતં ભાવં શ્રમણાઃ પ્રરૂપયન્તિ.. ૧૨..
અત્ર દ્રવ્યપર્યાયાણામભેદો નિર્દિષ્ટ.
-----------------------------------------------------------------------------
સહવર્તી કતિપય [પર્યાયોં] કા ધ્રૌવ્ય હોને પર ભી અન્ય ક્રમવર્તી [પર્યાયોં] કે–વિનાશ ઔર ઉત્પાદ
હોના ઘટિત હોતે હૈં. ઇસલિયે દ્રવ્ય દ્રવ્યાર્થિક આદેશસે [–કથનસે] ઉત્પાદ રહિત, વિનાશ રહિત,
સત્સ્વભાવવાલા હી જાનના ચાહિયે ઔર વહી [દ્રવ્ય] પર્યાયાર્થિક આદેશસે ઉત્પાદવાલા ઔર
વિનાશવાલા જાનના ચાહિયે.
–––યહ સબ નિરવદ્ય [–નિર્દોષ, નિર્બાધ, અવિરુદ્ધ] હૈ, ક્યોંકિ દ્રવ્ય ઔર પર્યાયોંકા અભેદ
[–અભિન્નપના ] હૈ.. ૧૧..
ગાથા ૧૨
અન્વયાર્થઃ– [પર્યયવિયુતં] પર્યાયોંસે રહિત [દ્રવ્યં] દ્રવ્ય [ચ] ઔર [દ્રવ્યવિયુક્તાઃ] દ્રવ્ય રહિત
[પર્યાયાઃ] પર્યાયેં [ન સન્તિ] નહીં હોતી; [દ્વયોઃ] દોનોંકા [અનન્યભૂતં ભાવં] અનન્યભાવ [–
અનન્યપના] [શ્રમણાઃ] શ્રમણ [પ્રરૂપયન્તિ] પ્રરૂપિત કરતે હૈં.
ટીકાઃ– યહાઁ દ્રવ્ય ઔર પર્યાયોંકા અભેદ દર્શાયા હૈ.
--------------------------------------------------------------------------
પર્યાયવિરહિત દ્રવ્ય નહિ, નહિ દ્રવ્યહીન પર્યાય છે,
પર્યાય તેમ જ દ્રવ્ય કેરી અનન્યતા શ્રમણો કહે. ૧૨.