કહાનજૈનશાસ્ત્રમાલા] ષડ્દ્રવ્ય–પંચાસ્તિકાયવર્ણન
[
૪૧
ણાણાવરણાદીયા ભાવા જીવેણ સુટ્ઠ અણુબદ્ધા.
તેસિમભાવં કિચ્ચા અભૂદપુવ્વો હવદિ સિદ્ધો.. ૨૦..
જ્ઞાનાવરણાદ્યા ભાવા જીવેન સુષ્ઠુ અનુબદ્ધા.
તેષામભાવં કુત્વાઽભૂતપૂર્વો ભવતિ સિદ્ધઃ.. ૨૦..
-----------------------------------------------------------------------------
ભાવાર્થઃ– જીવકો ધ્રૌવ્ય અપેક્ષાસે સત્કા વિનાશ ઔર અસત્કા ઉત્પાદ નહીં હૈ. ‘મનુષ્ય મરતા
હૈ ઔર દેવ જન્મતા હૈ’ –ઐસા જો કહા જાતા હૈ વહ બાત ભી ઉપર્યુક્ત વિવરણકે સાથ વિરોધકો
પ્રાપ્ત નહીં હોતી. જિસપ્રકાર એક બડે઼ બાઁસકી અનેક પોરેં અપને–અપને સ્થાનોંમેં વિદ્યમાન હૈં ઔર
દૂસરી પોરોંકે સ્થાનોંમેં અવિદ્યમાન હૈં તથા બાઁસ તો સર્વ પોરોંકે સ્થાનોંમેં અન્વયરૂપસે વિદ્યમાન હોને
પર ભી પ્રથમાદિ પોરકે રૂપમેં દ્વિતીયાદિ પોરમેં ન હોનેસે અવિદ્યમાન ભી કહા જાતા હૈ; ઉસીપ્રકાર
ત્રિકાલ–અવસ્થાયી એક જીવકી નરનારકાદિ અનેક પર્યાયેં અપને–અપને કાલમેં વિદ્યમાન હૈં ઔર
દૂસરી પર્યાયોંકે કાલમેં અવિદ્યમાન હૈં તથા જીવ તો સર્વ પર્યાયોંમેં અન્વયરૂપસે વિદ્યમાન હોને પર ભી
મનુષ્યાદિપર્યાયરૂપસે દેવાદિપર્યાયમેં ન હોનેસે અવિદ્યમાન ભી કહા જાતા હૈ.. ૧૯..
ગાથા ૨૦
અન્વયાર્થઃ– [જ્ઞાનાવરણાદ્યાઃ ભાવાઃ] જ્ઞાનાવરણાદિ ભાવ [જીવેન] જીવકે સાથ [સુષ્ઠુ] ભલી
ભાઁતિ [અનુબદ્ધાઃ] અનુબદ્ધ હૈ; [તેષામ્ અભાવં કૃત્વા] ઉનકા અભાવ કરકે વહ [અભૂતપૂર્વઃ સિદ્ધઃ]
અભૂતપૂર્વ સિદ્ધ [ભવતિ] હોતા હૈ.
ટીકાઃ– યહાઁ સિદ્ધકો અત્યન્ત અસત્–ઉત્પાદકા નિષેધ કિયા હૈ. [અર્થાત્ સિદ્ધત્વ હોનેસે
સર્વથા અસત્કા ઉત્પાદ નહીં હોતા ઐસા કહા હૈ].
--------------------------------------------------------------------------
જ્ઞાનાવરણ ઇત્યાદિ ભાવો જીવ સહ અનુબદ્ધ છે;
તેનો કરીને નાશ, પામે જીવ સિદ્ધિ અપૂર્વને. ૨૦.