૫૬
] પંચાસ્તિકાયસંગ્રહ
[ભગવાનશ્રીકુન્દકુન્દ
નીરૂપસ્વભાવત્વાન્ન હિ મૂર્તઃ. નિશ્ચયેન પુદ્ગલ–પરિણામાનુરૂપચૈતન્યપરિણામાત્મભિઃ, વ્યવહારેણ
ચૈતન્યપરિણામાનુરૂપપુદ્ગલપરિણામાત્મભિઃ કર્મભિઃ સંયુક્તત્વાત્કર્મસંયુક્ત ઇતિ.. ૨૭..
કમ્મમલવિપ્પમુક્કો ઉડ્ઢં લોગસ્સ અંતમધિગંતા.
સો સવ્વણાણદરિસી લહદિ સુહમણિંદિયમણંતં.. ૨૮..
કર્મમલવિપ્રમુક્ત ઊર્ધ્વં લોકસ્યાન્તમધિગમ્ય.
સ સર્વજ્ઞાનદર્શી લભતે સુખમનિન્દ્રિયમનંતમ્.. ૨૮..
-----------------------------------------------------------------------------
કર્મોંકે સાથ સંયુક્ત હોનેસે ‘કર્મસંયુક્ત’ હૈ, વ્યવહારસે [અસદ્ભૂત વ્યવહારનયસે] ચૈતન્યપરિણામકો
અનુરૂપ પુદ્ગલપરિણામાત્મક કર્મોંકે સાથ સંયુક્ત હોનેસે ‘કર્મસંયુક્ત’ હૈ.
ભાવાર્થઃ– પહલી ૨૬ ગાથાઓંમેં ષડ્દ્રવ્ય ઔર પંચાસ્તિકાયકા સામાન્ય નિરૂપણ કરકે, અબ ઇસ
૨૭વીં ગાથાસે ઉનકા વિશેષ નિરૂપણ પ્રારમ્ભ કિયા ગયા હૈ. ઉસમેં પ્રથમ, જીવકા [આત્માકા]
નિરૂપણ પ્રારમ્ભ કરતે હુએ ઇસ ગાથામેં સંસારસ્થિત આત્માકો જીવ [અર્થાત્ જીવત્વવાલા], ચેતયિતા,
ઉપયોગલક્ષણવાલા, પ્રભુ, કર્તા ઇત્યાદિ કહા હૈ. જીવત્વ, ચેતયિતૃત્વ, ઉપયોગ, પ્રભુત્વ, કર્તૃત્વ,
ઇત્યાદિકા વિવરણ અગલી ગાથાઓંમેં આયેગા.. ૨૭..
ગાથા ૨૮
અન્વયાર્થઃ– [કર્મમલવિપ્રમુક્તઃ] કર્મમલસે મુક્ત આત્મા [ઊર્ધ્વં] ઊપર [લોકસ્ય અન્તમ્]
લોકકે અન્તકો [અધિગમ્ય] પ્રાપ્ત કરકે [સઃ સર્વજ્ઞાનદર્શી] વહ સર્વજ્ઞ–સર્વદર્શી [અનંતમ્] અનન્ત
[અનિન્દ્રિયમ્] અનિન્દ્રિય [સુખમ્] સુખકા [લભતે] અનુભવ કરતા હૈ.
--------------------------------------------------------------------------
સૌ કર્મમળથી મુક્ત આત્મા પામીને લોકાગ્રને,
સર્વજ્ઞદર્શી તે અનંત અનિંદ્રિ સુખને અનુભવે. ૨૮.