kahānajainaśāstramālā] ṣaḍdravya–paṁcāstikāyavarṇan
aṇidhaṇamaṇaṁtavisayaṁ kevaliyaṁ cāvi paṇṇattaṁ.. 42..
-----------------------------------------------------------------------------
jo jñān ghaṭapaṭādi jñey padārthoṁkā avalamban lekar utpanna nahīṁ hotā vah kevalajñān hai. vah śrutajñānasvarūp bhī nahīṁ hai. yadyapi divyadhvanikālameṁ usake ādhārase gaṇadharadev ādiko śrutajñān pariṇamit hotā hai tathāpi vah śrutajñān gaṇadharadev ādiko hī hotā hai, kevalībhagavantoṁko to kevalajñān hī hotā hai. punaśca, kevalībhagavantoṁko śrutajñān nahīṁ hai itanā hī nahīṁ, kintu unheṁ jñān–ajñān bhī nahīṁ hai arthāt unheṁ kisī viṣayakā jñān tathā kisī viṣayakā ajñān ho aisā bhī nahīṁ hai – sarva viṣayoṁkā jñān hī hotā hai; athavā, unheṁ mati–jñānādi anek bhedavālā jñān nahīṁ hai – ek kevalajñān hī hai.
yahān̐ jo pān̐c jñānoṁkā varṇan kiyā gayā hai vah vyavahārase kiyā gayā hai. niścayase to bādal rahit sūryakī bhān̐ti ātmā akhaṇḍa–ek–jñān–pratibhāsamay hī hai.
ab ajñānatrayake sambandhameṁ kahate haiṁḥ–
mithyātva dvārā arthāt bhāv–āvaraṇ dvārā ajñān [–kumatijñān, kuśrutajñān tathā vibhaṁgajñān] aur aviratibhāv hotā hai tathā jñeyakā avalamban lenese [–jñey sambandhī vicār athavā jñān karanese] us–us kāl duḥnay aur duḥpramāṇ hote haiṁ. [mithyādarśanake sadbhāvameṁ vartatā huā matijñān vah kumatijñān hai, śrutajñān vah kuśrutajñān hai, avadhijñān vah vibhaṁgajñān hai; usake sadbhāvameṁ vartate hue nay ve duḥnay haiṁ aur pramāṇ vah duḥpramāṇ hai.] isaliye aisā bhāvārtha samajhanā cāhiye ki nirvikār śuddha ātmākī anubhūtisvarūp niścay samyaktva upādeyahai.
is prakār jñānopayogakā varṇan kiyā gayā.. 41.. --------------------------------------------------------------------------
niḥsīmaviṣay anidhan kevaḷarūp bhed kahel che. 42.