astikāyoṁ aur padārthoṁke nirūpaṇake paścāt śāstrameṁ mokṣamārgasūcak cūlikā hai. yah antim adhikār, śāstrarūpī maṁdir par ratnakalaś bhān̐ti śobhā detā hai. adhyātmarasik ātmārthī jīvoṁkā yah ati priy adhikār hai. is adhikārakā rasāsvādan karate hue mānoṁ unheṁ tr̥pti hī nahīṁ hotī. isameṁ mukhyataḥ vītarāg cāritrakā–svasamayakā–śuddhamunidaśākā–pāramārthik mokṣamārgakā bhāvavāhī madhur pratipādan hai, tathā muniko sarāg cāritrakī daśāmeṁ āṁśik śuddhike sāth sāth kaise śubh bhāvoṁkā sumel avaśya hotā hī hai usakā bhī spaṣṭa nirdeś hai. jinake hr̥dayameṁ vītarāgatākī bhāvanā kā maṁthan hotā rahatā hai aise śāstrakār aur ṭīkākār munīṁdroṁne is adhikārameṁ mānoṁ śāṁt vītarāg rasakī saritā pravāhit kī hai. dhīr gambhīr gatise bahatī huī us śāṁtarasakī adhyātmagaṁgāmeṁ snān karanese tattvajijñāsu bhāvuk jīv śītalatābhībhūt hote haiṁ aur unakā hr̥day śāṁt–śāṁt hokar muniyoṁkī ātmānubhavamūlak sahajaśuddha udāsīn daśāke prati bahumānapūrvak namit ho jātā hai. is adhikār par manan karanese supātra mumukṣu jīvoṁ ko samajhameṁ ātā hai ki ‘śuddhātmadravyake āśrayase sahaj daśākā aṁś pragaṭ kiye binā mokṣake upāyakā aṁś bhī prāpta nahīṁ hotā.
is pavitra śāstrake kartā śrīmadbhagavatkundakundācāryadevake prati pūjya gurudev (śrī kānajīsvāmī) ko apār bhakti hai. ve anekoṁ bār kahate hai ki –‘‘śrī samayasār, niyamasār, pravacanasār, paṁcāstikāyasaṁgrah ādi śāstrokī pratyek gāthāmeṁ divyadhvanikā saṁdeś hai. in gāthāoṁmeṁ itanī apār gaharāī hai ki use māpate hue apanī hī śaktikā māp nikal ātā hai. in sāragaṁbhīr śāstroṁke racayitā param kr̥pālu acāryabhagavānakī koī param alaukik sāmarthya hai. param adbhūt sātiśay aṁtarbāhya yogoṁke binā in śāstroṁkī racanā śakay nahīṁ hai. in śāstroṁkī vāṇī tarate hue puruṣakī vāṇī hai aisā ham spaṣṭajānate haiṁ. inakī pratyek gāthā chaṭhṭhe–sātaveṁ guṇasthānameṁ jhulanevāle mahāmunīke ātmānubhavameṁse pragaṭ huī hai. in śāstroṁke racayitā bhagavān kundakundācāryadev mahāvidehakṣetrameṁ sarvajña vītarāg śrī sīmaṁdharabhagavānake samavasaraṇameṁ gaye the aur ve vahān̐ āṭh din tak rahe the yah bāt yathātathya hai, akṣaraśaḥ satya hai, pramāṇasiddha hai. un paramopakārī ācāryabhagavān dvārā race gaye samayasārādi śāstroṁmeṁ tīrthaṁkaradevakī ūn̐ kāradhvanimeṁse nīkalā huā upadeś hai.’’
is śāstrameṁ bhagavān kundakundācāryadevakī prākr̥t gāthāoṁ par samayaākhyā nāmak saṁskr̥t ṭīkāke lekhak (lagabhag vikram saṁvatakī 10 vīṁ śatādbīmeṁ ho gaye) śrī amr̥tacaṁdrācāryadev hai. jis– prakār is śāstrake mūl kartā alaukik puruṣ haiṁ usī prakār usake ṭīkākār bhī mahāsamartha ācārya haiṁ; unhoṁne samayasārakī tathā pravacanasārakī ṭīkā bhī likhī hai aur tattvārthasār, puruṣārthasiddhayupāy ādi svataṁtra graṁth bhī race haiṁ. unakī ṭīkāoṁ jaisī ṭīkā abhī tak anya kisī jain graṁthakī nahīṁ likhī gayī hai. unakī ṭīkāaiṁ parḥanevāle unakī adhyātmarasikatā, ātmānubhav, prakhar vidvattā, vastusvarūpakī nyāyase siddha karanekī asādhāraṇ śakti, jinaśāsanakā sātiśay agādh jñān, niścay–vyavahārakā saṁdhibaddha nirūpaṇ karanekī viral śakti evaṁ uttam kāvyaśaktikī sampūṇar pratīti ho jātī hai. ati saṁkṣepameṁ gaṁbhīr rahasya bhar denekī unakī śakti vidvānoṁko āścaryacakit kar detī hai. unakī daivī ṭīkāaiṁ śrutakevalīke vacan samān haiṁ. jis prakār mūl śāstrakāranake śāstra anubhav– yukti ādi samasta samr̥ddhise samr̥ddha haiṁ usī prakār ṭīkākārakī ṭīkāaiṁ bhī una–una sarva samr̥ddhiyoṁse vibhūṣit haiṁ. śāsanamānya bhagavān kudakundācāryadene is kalikālameṁ jagadguru tīrthaṁkaradev jaisā kārya kiyā hai aur śrī amr̥tacaṁdrācāryadene va–mānoṁ ve kundakundabhagavānake hr̥dayameṁ praviṣṭa ho gaye hoṁ