Panchastikay Sangrah-Hindi (iso15919 transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 125 of 264
PDF/HTML Page 154 of 293

 

kahānajainaśāstramālā] ṣaḍdravya–paṁcāstikāyavarṇan

[
125

pradeśaḥ, sa ev sparśasya, sa ev rasasya, sa ev gaṁdhasya, sa ev rūpasyeti. tataḥ kvacitparamāṇau gaṁdhaguṇe, kvacit gaṁdharasaguṇayoḥ, kvacit gaṁdharasarūpaguṇeṣu apakr̥ṣyamāṇeṣu tadavibhaktapradeśaḥ paramāṇurev vinaśyatīti. na tadapakarṣo yuktaḥ. tataḥ pr̥thivyaptejovāyurūpasya dhātucatuṣkasyaik ev paramāṇuḥ kāraṇaṁ pariṇāmavaśāt vicitro hi paramāṇoḥ pariṇāmaguṇaḥ kvacitkasyacidguṇasya vyaktāvyaktatven vicitrāṁ pariṇatimādadhāti. yathā ca tasya pariṇāmavaśādavyakto gaṁdhādiguṇo‘stīti pratijñāyate na tathā śabdo‘pyavyakto‘stīti jñātuṁ śakyate śakyate tasyaikapradeśasyānekapradeśātmaken śabden sahaikatvavirodhāditi.. 78.. ----------------------------------------------------------------------------- to us guṇase abhinna pradeśī paramāṇu hī vinaṣṭa ho jāyegā. isaliye us guṇakī nyūnatā yukta [ucit] nahīṁ hai. [kisī bhī paramāṇumeṁ ek bhī guṇ kam ho to us guṇake sāth abhinna pradeśī paramāṇu hī naṣṭa ho jāyegā; isaliye samasta paramāṇu samān guṇavāle hī hai, arthāt ve bhinna bhinna jātike nahīṁ haiṁ.] isaliye pr̥thvī, jal, agni aur vāyurūp cār dhātuoṁkā, pariṇāmake kāraṇ, ek hī paramāṇu kāraṇ hai [arthāt paramāṇu ek hī jātike hone par bhī ve pariṇāmake kāraṇ cār dhātuoṁke kāraṇ banate haiṁ]; kyoṁki vicitra aisā paramāṇukā pariṇāmaguṇ kahīṁ kisī guṇakī

aur jis prakār paramāṇuko pariṇāmake kāraṇ 2avyakta gaṁdhādiguṇ haiṁ aisā jñāt hotā hai usī

prakār śabda bhī avyakta hai aisā nahīṁ jānā jā sakatā, kyoṁki ekapradeśī paramāṇuko anekapradeśātmak śabdake sāth ekatva honemeṁ virodh hai.. 78.. --------------------------------------------------------------------------

cāroṁ guṇ vyakta [arthāt vyaktarūpase pariṇat] hote haiṁ; pānīmeṁ sparśa, ras, aur varṇa vyakta hote haiṁ aur gaṁdh
avyakta hotā hai ; agnimeṁ sparśa aur varṇa vyakta hote haiṁ aur śeṣ do avyakta hote haiṁ ; vāyumeṁ sparśa vyakta
hotā hai aur śeṣ tīn avyakta hote haiṁ.]
avyaktarūpase rahatā hogā aisā nahīṁ hai, śabda to paramāṇumeṁ vyaktarūpase yā avyaktarūpase bilakul hotā hī nahīṁ
hai.

1vyaktāvyaktatā dvārā vicitra pariṇatiko dhāraṇ karatā hai.

1. vyaktāvyaktatā=vyaktatā athavā avyaktatā; pragaṭatā athavā apragaṭatā. [pr̥thvīmeṁ sparśa, ras, gaṁdh aur varṇa yah


2. jis prakār paramāṇumeṁ gaṁdhādiguṇ bhale hī avyaktarūpase bhī hote to avaśya haiṁ; usī prakār paramāṇumeṁ śabda bhī