spr̥ṣṭeṣu teṣu jāyate śabda utpādiko niyataḥ.. 79..
śabdasya padgalaskaṁdhaparyāyatvakhyāpanametat.
ih hi bāhyaśravaṇendriyāvalambito bhāvendriyaparicchedyo dhvaniḥ śabdaḥ. sa khalu sva– rūpeṇānaṁtaparamāṇūnāmekaskaṁdho nām paryāyaḥ. bahiraṅgasādhanībhūtamahāskaṁdhebhyaḥ tathāvidhapariṇāmen samutpadyamānatvāt skaṁdhaprabhavaḥ, yato hi parasparābhihateṣu mahāskaṁdheṣu śabdaḥ samupajāyate. -----------------------------------------------------------------------------
anvayārthaḥ– [śabdaḥ skaṁdhaprabhavaḥ] śabda skaṁdhajanya hai. [skaṁdhaḥ paramāṇusaṅgasaṅgātaḥ] skaṁdh paramāṇudalakā saṁghāt hai, [teṣu spr̥ṣṭeṣu] aur ve skaṁdh sparśit honese– ṭakarānese [śabdaḥ jāyate] śabda utpanna hotā hai; [niyataḥ utpādikaḥ] is prakār vah [śabda] niyatarūpase utpādya haiṁ.
ṭīkāḥ– śabda pudgalaskaṁdhaparyāy hai aisā yahān̐ darśāyā hai.
is lokameṁ, bāhya śravaṇendriy dvārā 1avalambit bhāvendriy dvārā jānane–yogya aisī jo dhvani vah śabda hai. vah [śabda] vāstavameṁ svarūpase ananta paramāṇuoṁke ekaskaṁdharūp paryāy hai. bahiraṁg sādhanabhūt [–bāhya kāraṇabhūt] mahāskandhoṁ dvārā tathāvidh pariṇāmarūp [śabdapariṇāmarūp] utpanna --------------------------------------------------------------------------
skaṁdhābhidhāte śabda ūpaje, niyamathī utpādya che. 79.
126
1. śabda śravaṇeṁdriyakā viṣay hai isaliye vah mūrta hai. kuch log mānate haiṁ tadanusār śabda ākāśakā guṇ nahīṁ hai, kyoṁki amūrta ākāśakā amūrta guṇ indriyakā viṣay nahīṁṁ ho sakatā.