kahānajainaśāstramālā] ṣaḍdravya–paṁcāstikāyavarṇan
eken pradeśen dvayādipradeśābhāvādātmādinātmamadhyenātmāṁten na sāvakāśaḥ. eken pradeśen skaṁdhānāṁ bhedanimittatvāt skaṁdhānāṁ bhettā. aikan pradeśen skaṁdhasaṁghātanimittatvātskaṁdhānāṁ kartā eken pradeśenaikākāśapradeśātivartitadnatipariṇāmāpannen samayalakṣaṇakālavibhāgakaraṇāt kālasya pravibhaktā. eken pradeśen tatsūtratritadvayādibhedapūrvikāyāḥ skaṁdheṣu dravyasaṁkhyāyāḥ eken pradeśen tadavacchinnaikākāśapradeś– ----------------------------------------------------------------------------- ākāśapradeśakā atikramaṇ karanevāle [–lān̐ghanevāle] apane gatipariṇāmako prāpta hotā hai usake dvārā –‘samay’ nāmak kālakā vibhāg karatā hai isaliye kālakā vibhājak hai; vah vāstavameṁ ek pradeś dvārā saṁkhyākā bhī 1vibhājak hai kyoṁki [1] vah ek pradeś dvārā usake race jānevāle do ādi bhedoṁse lekar [tīn aṇu, cār aṇu, asaṁkhya aṇu ityādi] dravyasaṁkhyāke vibhāg skaṁdhoṁmeṁ karatā hai, [2] vah ek pradeś dvārā usakī jitanī maryādāvāle ek ‘2ākāśapradeś’ se lekar [do ākāśapradeś, tīn ākāśapradeś, asaṁkhya ākāśapradeś ityādi] kṣetrasaṁkhyāke vibhāg karatā hai, [3] vah ek pradeś dvārā, ek ākāśapradeśakā atikram karanevāle usake gatipariṇām jitanī maryādāvāle ‘3samay’ se lekar [dosamay, tīn samay, asaṁkhya samay ityādi] kālasaṁkhyāke vibhāg karatā hai, aur [4] vah ek pradeś dvārā usameṁ vivartan pānevāle [–parivartit, pariṇamit] jaghanya varṇādibhāvako jānanevāle jñānase lekar bhāvasaṁkhyāke vibhāg karatā hai.. 80.. --------------------------------------------------------------------------
1. vibhājak = vibhāg karanevālā; māpanevālā. [skaṁdhoṁmeṁ dravyasaṁkhyākā māp [arthāt ve kitane aṇuoṁ–
paramāṇuoṁse bane haiṁ aisā māp] karanemeṁ aṇuoṁkī–paramāṇuoṁkī–apekṣā ātī hai, arthāt vaisā māp paramāṇu
dvārā hotā hai. kṣetrakā māpakā ekak ‘ākāśapradeś’ hai aur ākāśapradeśakī vyākhyāmeṁ paramāṇukī apekṣā ātī
hai; isaliye kṣeḷakā māp bhī paramāṇu dvārā hotā hai. kālake māp ekak ‘samay’ hai aur samayakī vyākhyāmeṁ
paramāṇukī apekṣā ātī hai; isaliye kālakā māp bhī paramāṇu dvārā hotā hai. jñānabhāvake [jñānaparyāyake]
māpakā ekak ‘paramāṇumeṁṁ pariṇamit jaghanya varṇādibhāvako jāne utanā jñān’ hai aur usameṁ paramāṇukī apekṣā
ātī hai; isaliye bhāvakā [jñānabhāvakā] māp bhī paramāṇu dvārā hotā hai. is prakār paramāṇu dravya, kṣetra, kāl
aur bhāv māp karaneke liye gaj samān hai]
2. ek paramāṇupradeś jitane ākāśake bhāgako [kṣetrako] ‘ākāśapradeś’ kahā jāt hai. vah ‘ākāśapradeś’
kṣetrakā ‘ekak’ hai. [ginatīke liye, kisī vastuke jitane parimāṇako ‘ek māp’ mānā jāye, utane
parimāṇako us vastukā ‘ekak’ kahā jātā hai.]
3. paramāṇuko ek ākāśapradeśese dūsare anantar ākāśapradeśameṁ [maṁdagatise] jāte hue jo kāl lagatā hai use
‘samay’ kahā jātā hai.