pūrvikāyāḥ kṣetrasaṁkhyāyāḥ eken pradeśenaikākāśapradeśātivartitadgatipariṇāmāvacchinnasamayapūrvikāyā kālasaṁkhyāyāḥ aikan pradeśen padvivartijaghanyavarṇādibhāvāvabodhapūrvikāyā bhāvasaṁkhyāyāḥ pravibhāg– karaṇāt pravibhaktā saṁkhyāyā apīti.. 80..
khaṁdhaṁtaridaṁ davvaṁ paramāṇu taṁ viyāṇāhi.. 81..
skaṁdhāṁtaritaṁ dravyaṁ paramāṇuṁ taṁ vijānihi.. 81..
paramāṇudravye guṇaparyāyavr̥ttiprarūpaṇametat.
sarvatrāpi paramāṇau rasavarṇagaṁdhasparśāḥ sahabhuvo guṇāḥ. te ca kramapravr̥ttaistatra svaparyāyairvartante. tathā hi– pañcānāṁ rasaparyāyāṇāmanyatamenaikenaikadā raso vartate. -----------------------------------------------------------------------------
anvayārthaḥ– [taṁ paramāṇuṁ] vah paramāṇu [ekarasavarṇagaṁdh] ek rasavālā, ek varṇavālā, ek gaṁdhavālā tathā [dvisparśe] do sparśavālā hai, [śabdakāraṇam] śabdakā kāraṇ hai, [aśabdam] aśabda hai aur [skaṁdhāṁtaritaṁ] skandhake bhītar ho tathāpi [dravyaṁ] [paripūrṇa svataṁtra] dravya hai aisā [vijānīhi] jāno.
ṭīkāḥ– yah, paramāṇudravyameṁ guṇ–paryāy vartanekā [guṇ aur paryāy honekā] kathan hai.
sarvatra paramāṇumeṁ ras–varṇa–gaṁdh–sparśa sahabhāvī guṇ hote hai; aur ve guṇ usameṁ kramavartī nij paryāyoṁ sahit vartate haiṁ. vah is prakāraḥ– pān̐c rasaparyāyomeṁse ek samay koī ek [rasaparyāy] sahit ras vartatā hai; pān̐c varṇaparyāyoṁmeṁse ek samay kisī ek [varṇaparyāy] sahit varṇa vartatā hai ; --------------------------------------------------------------------------
te śabdahetu, aśabda che, ne skaṁdhamāṁ paṇ dravya che. 81.
130