154
kālasaṁbhūt ityabhidhīyate. tatredaṁ tātparyaṁ–vyavahārakālo jīvapudgalapariṇāmen niścīyate, niścay– kālastu tatpariṇāmānyathānupapattyeti. tatra kṣaṇabhaṅgī vyavahārakālaḥ sūkṣmaparyāyasya tāvanmātratvāt, nityo niścayakālaḥ khaguṇaparyāyādhāradravyatven sarvadaivāvinaśvaratvāditi.. 100..
uppaṇṇappaddhaṁsī avaro dīhaṁtaraṭṭhāī.. 101..
utpannapradhvaṁsyaparo dīrdhāṁtarasthāyī.. 101..
----------------------------------------------------------------------------- niścit hotā hai; aur niścayakāl jīv–pudgaloṁke pariṇāmakī anyathā anupapatti dvārā [arthāt jīv–pudgaloṁke pariṇām anya prakārase nahīṁ ban sakate isaliye] niścit hotā hai.
vahān̐, vyavahārakāl kṣaṇabhaṁgī hai, kyoṁki sūkṣma paryāy mātra utanī hī [–kṣaṇamātra jitanī hī, samayamātra jitanī hī] hai; niścayakāl nitya hai, kyoṁki vah apane guṇ–paryāyoṁke ādhārabhūt dravyarūpase sadaiv avināśī hai.. 100..
anvayārthaḥ– [kālaḥ iti ca vyapadeśaḥ] ‘kāl’ aisā vyapadeś [sadgāvaprarūpakaḥ] sadbhāvakā prarūpak hai isaliye [nityaḥ bhavati] kāl [niścayakāl] nitya hai. [utpannadhvaṁsī aparaḥ] utpannadhvaṁsī aisā jo dūsarā kāl [arthāt utpanna hote hī naṣṭa honevālā jo vyavahārakāl] vah [dīrdhāṁtarasthāyī] [kṣaṇik hone par bhī pravāhaapekṣāse] dīrdha sthitikā bhī [kahā jātā] hai. -------------------------------------------------------------------------- kṣaṇabhaṁgī=prati kṣaṇ naṣṭa honevālā; pratisamay jisakā dhvaṁs hotā hai aisā; kṣaṇabhaṁgur; kṣaṇika.
utpannadhvaṁsī anya je te dīrdhasthāyī paṇ ṭhare. 101.