Panchastikay Sangrah-Hindi (iso15919 transliteration). Gatha: 101.

< Previous Page   Next Page >


Page 154 of 264
PDF/HTML Page 183 of 293

 

] paṁcāstikāyasaṁgrah
[bhagavānaśrīkundakunda

154

kālasaṁbhūt ityabhidhīyate. tatredaṁ tātparyaṁ–vyavahārakālo jīvapudgalapariṇāmen niścīyate, niścay– kālastu tatpariṇāmānyathānupapattyeti. tatra kṣaṇabhaṅgī vyavahārakālaḥ sūkṣmaparyāyasya tāvanmātratvāt, nityo niścayakālaḥ khaguṇaparyāyādhāradravyatven sarvadaivāvinaśvaratvāditi.. 100..

kālo tti ya vavadeso sabbhāvaparuvago havadi ṇicco.
uppaṇṇappaddhaṁsī avaro dīhaṁtaraṭṭhāī.. 101..
kāl iti ca vyapadeśaḥ sadbhāvaprarūpako bhavati nityaḥ.
utpannapradhvaṁsyaparo dīrdhāṁtarasthāyī.. 101..

----------------------------------------------------------------------------- niścit hotā hai; aur niścayakāl jīv–pudgaloṁke pariṇāmakī anyathā anupapatti dvārā [arthāt jīv–pudgaloṁke pariṇām anya prakārase nahīṁ ban sakate isaliye] niścit hotā hai.

vahān̐, vyavahārakāl kṣaṇabhaṁgī hai, kyoṁki sūkṣma paryāy mātra utanī hī [–kṣaṇamātra jitanī hī, samayamātra jitanī hī] hai; niścayakāl nitya hai, kyoṁki vah apane guṇ–paryāyoṁke ādhārabhūt dravyarūpase sadaiv avināśī hai.. 100..

gāthā 101

anvayārthaḥ– [kālaḥ iti ca vyapadeśaḥ] ‘kāl’ aisā vyapadeś [sadgāvaprarūpakaḥ] sadbhāvakā prarūpak hai isaliye [nityaḥ bhavati] kāl [niścayakāl] nitya hai. [utpannadhvaṁsī aparaḥ] utpannadhvaṁsī aisā jo dūsarā kāl [arthāt utpanna hote hī naṣṭa honevālā jo vyavahārakāl] vah [dīrdhāṁtarasthāyī] [kṣaṇik hone par bhī pravāhaapekṣāse] dīrdha sthitikā bhī [kahā jātā] hai. -------------------------------------------------------------------------- kṣaṇabhaṁgī=prati kṣaṇ naṣṭa honevālā; pratisamay jisakā dhvaṁs hotā hai aisā; kṣaṇabhaṁgur; kṣaṇika.

che ‘kāḷ’ saṁjñā satprarūpak tethī kāḷ sunitya che;
utpannadhvaṁsī anya je te dīrdhasthāyī paṇ ṭhare. 101.