Panchastikay Sangrah-Hindi (iso15919 transliteration). Gatha: 111-112.

< Previous Page   Next Page >


Page 170 of 264
PDF/HTML Page 199 of 293

 

] paṁcāstikāyasaṁgrah
[bhagavānaśrīkundakunda

170

tvānmohabahulamev sparśopalaṁbhaṁ saṁpādayantīti.. 110..

ti tthāvarataṇujogā aṇilāṇalakāiyā ya tesu tasā.
maṇapariṇāmavirahidā jīvā eiṁdiyā
ṇeyā.. 111..

trayaḥ sthāvaratanuyogā anilānalakāyikāśca teṣu trasāḥ.
manaḥpariṇāmavirahitā jīvā ekendriyā jñeyāḥ.. 111..

ede jīvāṇikāyā paṁcavidhā puḍhavikāiyādīyā.
maṇapariṇāmavirahidā jīvā egeṁdiyā bhaṇiyā.. 112..

-----------------------------------------------------------------------------

1

racanābhūt vartate hue, karmaphalacetanāpradhānapaneke kāraṇe atyanta moh sahit hī sparśopalabdhi saṁprāpta karāte haiṁ.. 110..

gāthā 111

anvayārthaḥ– [teṣu] unameṁ, [trayaḥ] tīn [pr̥thvīkāyik, apkāyik aur vanaspatikāyik] jīv [sthāvaratanuyogāḥ] sthāvar śarīrake saṁyogavāle haiṁ [ca] tathā [anilānalakāyikāḥ] vāyukāyik aur agnikāyik jīv [trasāḥ] tras haiṁ; [manaḥpariṇāmavirahitāḥ] ve sab manapariṇāmarahit [ekendriyāḥ jīvāḥ] ekendriy jīv [jñeyāḥ] jānanā.. 111..

2

-------------------------------------------------------------------------- 1. sparśopalabdhi = sparśakī upalabdhi; sparśakā jñān; sparśakā anubhava. [pr̥thvīkāyik ādi jīvoṁko

sparśanendriyāvaraṇakā [–bhāvasparśanendriyake āvaraṇakā] kṣayopaśam hotā hai aur ve–ve kāyeṁ bāhya sparśanendriyakī
racanārūp hotī haiṁ, isaliye ve–ve kāyeṁ un–un jīvoṁko sparśakī upalabdhimeṁ nimittabhūt hotī haiṁ. un
jīvoṁko honevālī sparśopalabdhi prabal moh sahit hī hotī haiṁ, kyoṁki ve jīv karmaphalacetanāpradhān hote haiṁ.]

2. vāyukāyik aur agnikāyik jīvoṁko calanakriyā dekhakar vyavahārase tras kahā jātā hai; niścayase to ve bhī

sthāvaranāmakarmādhīnapaneke kāraṇ –yadyapi unheṁ vyavahārase calan haie tathāpi –sthāvar hī haiṁ.

tyāṁ jīv traṇ sthāvaratanu, tras jīv agni–samīranā;
e sarva manapariṇāmavirahit ek–indriy jāṇavā. 111.
ā pr̥thvīkāyik ādi jīvanikāy pān̐c prakāranā,
saghaḷāy manapariṇāmavirahit jīv ekendriy kahyā. 112.