Panchastikay Sangrah-Hindi (iso15919 transliteration). Gatha: 113.

< Previous Page   Next Page >


Page 171 of 264
PDF/HTML Page 200 of 293

 

kahānajainaśāstramālā] navapadārthapūrvak–mokṣamārgaprapaṁcavarṇan

[
171

ete jīvanikāyāḥ pañcavidhāḥ pr̥thivīkāyikādyāḥ.
manaḥpariṇāmavirahitā jīvā ekendriyā bhaṇitāḥ.. 112..

pr̥thivīkāyikādīnāṁ paṁcānāmekendriyatvaniyamo‘yam.
pr̥thivīkāyikādayo hi jīvāḥ sparśanendriyāvaraṇakṣayopaśamāt
śeṣendriyāvaraṇodaye

noindriyāvaraṇodaye ca satyekendriyāamanaso bhavaṁtīti.. 112..

aṁḍesu pavaḍḍhaṁtā gabbhatthā māṇusā ya mucchagayā.
jārisayā tārisayā jīvā egeṁdiyā
ṇeyā.. 113..

aṁḍeṣu pravardhamānā garbhasthā mānuṣāśca mūrcchāṁ gatāḥ.
yādraśāstādraśā jīvā ekendriyā jñeyāḥ.. 113..

-----------------------------------------------------------------------------

gāthā 112

anvayārthaḥ– [ete] in [pr̥thivīkāyikādyāḥ] pr̥thvīkāyik ādi [pañcavidhāḥ] pān̐c prakārake

[jīvanikāyāḥ] jīvanikāyoṁko [manaḥpariṇāmavirahitāḥ] manapariṇāmarahit [ekendriyāḥ jīvāḥ] ekendriy jīv [bhaṇitāḥ] [sarvajñane] kahā hai.

ṭīkāḥ– yah, pr̥thvīkāyik ādi pān̐c [–paṁcavidh] jīvoṁke ekendriyapanekā niyam hai.

pr̥thvīkāyik ādi jīv, sparśanendriyake [–bhāvasparśanendriyake] āvaraṇake kṣayopaśamake kāraṇ tathā śeṣ indriyoṁke [–cār bhāvendriyoṁke] āvaraṇakā uday tathā manake [–bhāvamanake] āvaraṇakā uday honese, manarahit ekendriy hai.. 112..

gāthā 113

anvayārthaḥ– [aṁḍeṣu pravardhamānāḥ] aṁḍemeṁ vr̥ddhi pānevāle prāṇī, [garbhasthāḥ] garbhameṁ rahe hue prāṇī [ca] aur [mūrcchā gatāḥ mānuṣāḥ] mūrchā prāpta manuṣya, [yādraśāḥ] jaise [buddhipūrvak vyāpār rahit] haiṁ, [tādraśāḥ] vaise [ekendriyāḥ jīvāḥ] ekendriy jīv [jñeyāḥ] jānanā.

ṭīkāḥ– yah, ekendriyoṁko caitanyakā astitva hone sambandhī draṣṭāntakā kathan hai. --------------------------------------------------------------------------

jevā jīvo aṁḍastha, mūrchāvastha vā garbhastha che;
tevā badhā ā paṁcavidh ekeṁdri jīvo jāṇaje. 113.